نگهداری از سیستم‌هایی که براساس سیکل تبرید کار می‌کنند مانند چیلر، داکت اسپلیت، یخچال، کولر گازی و غیره، همیشه از اهمیت زیادی برخوردار بوده است و باعث میشود که طول عمر دستگاه‌های شما به میزان زیادی افزایش پیدا کند. همچنین طراحی سیستم‌های تبریدی و کمپرسورها به‌شکلی است که ورود ذرات آلوده کننده و همچنین رطوبت میتواند باعث وارد شدن صدمات به دستگاهی مثل چیلر شود. یکی از قطعاتی که میتواند ضامن سلامتی دستگاه شما باشد، وجود فیلتر درایر در خط مایع و خط گاز است که وجود آن میتواند بسیار ضروری باشد. در ادامه با تهویه آسمان همراه باشید تا به شما بگوییم فیلتر درایر چیست و چه کاربردی در سیکل تبرید دارد.
فهرست مطالب
فیلتر درایر چیست؟
فیلتر درایر قطعه‌ای است که معمولاً در دستگاه‌هایی مانند چیلر، کولر گازی و یا حتی یخچال مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا امکان ورود هرگونه ناخالصی و یا رطوبت به داخل دستگاه در زمان طراحی و پیاده‌سازی آن وجود دارد. این در حالی است که در دستگاه‌های کوچک تهویه مطبوع مانند داکت اسپلیت، احتمال وجود این ناخالصی‌ها بسیار اندک است زیرا این دستگاه‌ها در کارخانه و توسط تولیدکننده و با دقت بالا پلمب میشود و به همان شکل به محل آورده و نصب می‌گردد. به همین دلیل معمولاً در دستگاه‌هایی از این قبیل، از فیلتر درایر استفاده نمی‌شود.
انواع ناخالصی‌هایی که ممکن است وارد چرخه تبرید چیلر شوند عبارتند از:
- گردوغبار
- براده
- رسوب
- رطوبت
- روان‌ساز لحیم‌کاری
- اسید تولید شده توسط رطوبت مبرد
چرا وجود رطوبت در سیکل تبرید خطرناک است؟
وجود رطوبت در سیکل تبرید بسیار خطرناک است. زیرا ممکن است با عناصر شیمیایی روغن کمپرسور یا مبرد وارد واکنش شده و موجب تولید اسیدهای قوی و ضعیف شود، که این اسید میتواند در قطعات کمپرسور ایجاد خردگی کرده و به مرور زمان آن را از بین ببرد. اگر سیال مبرد دارای عناصر شیمیایی هالوژنی باشد، با ورود رطوبت به داخل کمپرسور، سیال مبرد تجزیه شده و تولید اسیدهای غیر ارگانیک می‌کند. در برخی از کمپرسورها از روغن ارگانیک استفاده میشود. در این حالت، در صورت تماس روغن با رطوبت و اکسیژن در دماهای بالا، ساختار روغن از هم پاشیده شده و تولید اسید ارگانیک می‌کند.
فیلتر درایر به مانند هر سیستم فیلتراسیون دیگری، از اجزای مختلفی برای فیلتر کردن استفاده می‌کند. بخش اول مواد خشک کننده مانند نمد هستند که این توانایی را دارند که رطوبت را به‌طور کامل جذب نموده و از خروج آن جلوگیری نماید. بخش دوم صفحات توری شکل هستند که وظیفه آن‌ها ایجاد ممانعت از خروج ذرات و آلودگیها است.
| اجزای فیلتر درایر چیلر | جزئیات |
| صافی درشت | برای جداسازی ذرات درشت ناخالصی |
| صافی ریز | برای جداسازی ذرات ریز ناخالصی |
| رطوبت گیر | برای جذب رطوبت از مبرد |
فیلتر درایر ها از مواد خشک کننده مثل نمد و صفحات توری در انتهای قطعه تشکیل می شوند. مواد خشک کننده، رطوبت را جذب کرده و توری های فلزی از خروج ذرات جلوگیری می کنند.
فیلتر درایر یخچال و کولر گازی
فیلتر درایر در اکثر برندهای یخچال استفاده میشود و از آسیب دیدن کمپرسور بر اثر وجود رطوبت جلوگیری به عمل می‌آورد. این قطعه در یخچال در مسیر مایع (برگشت) بین کندانسور و لوله‌مویین یا شیر انبساط نصب میشود. وجود رطوبت همراه با گاز مبرد بسیار مضر است و علاوه بر کاهش راندمان دستگاه میتواند موجب تجزیه و تخریب ساختار شیمیایی مبرد و روانکار موجود در کمپرسور شود.
کولرهای گازی نیز برای حذف ذرات مضر و رطوبت در چرخه تبرید از فیلتر درایر مخصوص استفاده می‌کنند که عملکرد مشابه درایر یخچال دارد اما از نظر ابعاد و محل نصب متفاوت است. مواد بکار رفته در داخل فیلتر درایر یخچال، سیلیکات هستند که برای جذب رطوبت کاربرد دارند. فیلتر درایر مصرفی در یخچال‌ها یک لوله ورودی و یک لوله خروجی دارد که سطح مقطع لوله ورودی بزرگتر از سطح مقطع خروجی می‌باشد. این امر موجب میشود که فشار گاز مبرد پس از ورود به فیلتر درایر افزایش یابد.
انواع فیلتر درایر
در چیلرهای تراکمی دو نوع فیلتر درایر وجود دارد که عبارتند از:
- فیلتر درایر خط مایع: فیلتردرایر خط مایع بعد از کندانسور و قبل از شیر انبساط نصب شده و مایع مبرد را قبل از ورود به شیر انبساط از ذرات و رطوبت فیلتر می‌کند.
- فیلتر درایر خط گاز یا مکش (ساکشن): این فیلتر بعد از اواپراتور و قبل از کمپرسور نصب شده و از کمپرسور به جهت ورود هرگونه ناخالصی و رطوبت به آن، محافظت می‌کند.
اغلب فیلتر درایرها به صورت یک طرفه طراحی می‌شوند. به این صورت که در زمان نصب باید در جهت مشخصی روی خط لوله سوار شوند، وگرنه عملکرد آن مختل شده و رطوبت سیال مبرد را جذب نخواهد کرد. البته امروزه برخی از فیلتر درایرها به صورت دو جهته نیز طراحی می‌شوند.
پوسته کر فیلتر درایر چیست؟
پوسته کر درایر محفظه‌ای است که کر درایر درون آن قرار می‌گیرد و برای محافظت از فیلتر در نظر گرفته شده است. این پوسته کر در خط مایع، قبل از سایت گلس و بعد از رسیور نصب میشود. فیلتر کر درایر دانفوس و فیلتر کر درایر کستل، دو برند معروف و باکیفیت در این زمینه هستند.
تعویض و محل نصب فیلتر درایر در چیلر
همان‌طور که شما در هر سیستم فیلتراسیونی بعد از مدتی نیاز به تعویض فیلترها دارید، در رابطه با فیلتر درایر نیز تقریباً همین قانون برقرار است اما با این تفاوت که ممکن است شرایط محیطی به گونه‌ای باشد که طول عمر این فیلتر برابر با طول عمر دستگاه باشد. اما در بسیاری از موارد ممکن است اینگونه نباشد و وجود محیط اسیدی باعث شود که فیلتر درایر به مرور زمان دچار خوردگی شده و کارایی خود را از دست بدهد. باتوجه به نوع محیط، میزان آلودگیها و میزان عملکرد دستگاه چیلر، احتمالاً در فواصل زمانی خاص، نیاز به تعویض آن دارید. فیلتر درایرها به دلیل حساسیت وظیفه‌ای که برعهده دارند باید در قسمتی از خط مایع یا گاز نصب شوند که دسترسی آسان به آن‌ها وجود داشته باشد تا در صورت هرگونه خرابی و افت عملکرد، نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کرد.
اما چگونه متوجه خرابی فیلتر درایر شویم؟ سلامت فیلتردرایر را می‌توان با اندازه‌گیری دمای ورود و خروج مبرد به فیلتر سنجید. در صورتی که اختلاف دما بیش از چند درجه باشد، فیلتر درایر تاثیر خود را از دست داده و می‌بایست تعویض گردد. همچنین در صورت تعویض هرکدام از چهار قطعه اصلی سیکل تبرید، توصیه میشود که فیلتردرایر نیز تعویض گردد.
برای تعویض فیلتر درایر مراحل زیر را با دقت زیاد انجام دهید:
- در همه خطوط شیرها بسته شود.
- کمپرسور را جهت تخلیه مبرد در طرف فشار بالا استارت کنید.
- کمپرسور را استاپ کرده تا فشار مکش از فشار اتمسفر بیشتر شود.
- شیر سرویس را در طرف مکش کمپرسور استاپ کنید.
- عملیات تعویض را برای جلوگیری از نفوذ هوا با سرعت انجام دهید.
کاتالوگ فیلتر درایر
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، دانفوس و کستل دو برند معروف در زمینه تولید فیلتر درایر هستند. کاتالوگ محصول این دو شرکت را می‌توانید در زیر مشاهده نمایید.
انتخاب فیلتر درایر مناسب چیلر
در این زمینه باید به چند فاکتور مهم زیر دقت نمایید:
- ظرفیت
- سازگاری با مبرد و روغن
- مقاومت فیلتر درایر
- سایر فیلتر درایر
- ظرفیت اسید
- استحکام تجهیز
ظرفیت، عبارت است از مقدار آبی که فیلتر درایر میتواند جذب کند و در عین حال سطح رطوبت پایینی را در سیستم تبرید حفظ کند. میزان مقاومت عامل دیگری است که باید در نظر گرفته شود. فیلتر درایر باید به‌اندازه‌ای استحکام داشته باشد که در برابر ساییدگی و شکستن مقاومت کند.
طراحان چیلر معمولاً از روش سرانگشتی سایز خط مایع برای انتخاب سایز فیلتر درایر و یا پوسته کر درایر استفاده می‌کنند. برای این منظور با در دست داشتن پارامترهایی نظیر ظرفیت برودتی، دمای اواپراتور و دمای کندانسور، سایز خط مایع انتخاب گردیده و به تبع آن سایز فیلتر درایر تعیین میشود. در صورتی که قرار باشد بر مبنای سایز خط مایع سایز این تجهیز انتخاب شود بهتر است مدل بزرگتر آن انتخاب گردد. برای نمونه نرم‌افزار کول سلکتور دانفوس با گرفتن ورودی‌های فوق، سایز مناسب تمامی اجزای سیستم‌های برودتی مانند فیلتر درایر را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
ظرفیت خشک کنندگی فیلتر درایر
یکی از پارامترهای مهم در خرید فیلتر درایر، ظرفیت خشک کنندگی (Drying capacity) آن است که باید به آن توجه نمایید و معمولاً در کاتالوگ محصول نوشته میشود. این پارامتر نشان می‌دهد چه میزانی از یک مبرد خاص در یک دمای مشخص توسط فیلتر درایر میتواند خشک شود.
پرسش و پاسخ
وظیفه فیلتر درایر چیست؟
وظیفه اصلی فیلتر درایر، پاکسازی مایعی است که وارد آن میشود. این آلودگیها میتواند شامل هرچیزی مانند گردوغبار، رسوب، رطوبت و... باشد.
نحوه تعویض فیلتر درایر چیلر چگونه است؟
دستگاه چیلر را خاموش کرده و شیر سرویس دستگاه را ببندید. درپوش فیلتر درایر را باز کرده و آن را از دستگاه چیلر خارج نمایید.
زمان تعویض فیلتر درایر چیلر چه وقتی است؟
معمولاً هر دو سال یکبار اقدام به تعویض این فیلتر مینمایند اما به دستورالعملهای کارخانه تولیدکننده در این زمینه توجه نمایید.
گرفتگی فیلتر درایر از چیست؟
جهت تشخیص گرفتگی فیلتر درایر باید به اختلاف دمای دو طرف فیلتر توجه نمایید. اگر این اختلاف دما بیش از 2 درجه باشد، یعنی در فیلتر، گرفتگی ایجاد شده است.
