کویل به عنوان یکی از مهمترین اجزای تشکیل دهنده سیستم‌های برودتی و گرمایشی در تهویه مطبوع شناخته می‌شود. این کویل‌ها می‌توانند در کندانسور و اواپراتور استفاده می‌شوند. کویل یک لوله مسی یا آلومینیومی است که نقش یک مبدل حرارتی و برودتی را بازی می‌کند. سرما یا گرمای آب و یا گاز از طریق کویل منتقل می‌شود و این کاربرد اصلی این قطعه است. کویل‌ها در انواع تجهیزات تهویه مطبوع مانند فن کویل، چیلر (مانند چیلر دستگاه تزریق پلاستیک)، داکت اسپلیت و… استفاده می‌شود.
در طراحی کویل با یک عبارت به نام فین (Fin) نیز روبرو می‌شویم. فین به سطوحی گفته می‌شود که جهت بالابردن نرخ انتقال حرارت بین سطح و محیط، استفاده می‌شود و معمولاً از جنس آلومینیوم یا مس ساخته می‌شود. فین‌ها برای کمک به شکستن جریان هوا و تسهیل یک مسیر هوایی آسان و مستقیم طراحی شده‌اند. همچنین خاک و یا سایر ذرات موجود در هوا به راحتی در آن‌ها گرفتار می‌شوند، به همین دلیل کویل‌ها می‌توانند به عنوان فیلترهای عالی عمل کنند.
این فین‌ها معمولاً در دو رنگ آبی و طلایی دیده می‌شوند که در این مقاله در تهویه آسمان تصمیم داریم در رابطه با این دو نوع فین که با نام‌های بلو فین و گلد فین شناخته می‌شوند، صحبت نماییم.
بلو فین چیست؟
بلو فین (Blue Fin) یک روکش محافظ است که روی کویل‌های کندانسور و اواپراتور تجهیزات تهویه مطبوع مانند کولر گازی و اسپلیت، داکت اسپلیت، فن کویل و غیره استفاده می‌شود. این روکش از جنس رزین اپوکسی است که در برابر رطوبت، محیط‌های شیمیایی و حلال‌ها بسیار مقاوم می‌باشد.
بلو فین معمولاً به نوعی پوشش یا عملیات مورد استفاده بر روی پره‌های مبدل‌های حرارتی، به ویژه در زمینه سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید اشاره دارد. این پوشش به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و توانایی بالا بردن راندمان انتقال حرارت در این سیستم‌ها شناخته شده است.
در ادامه نحوه عملکرد Blue Fin آمده است:
- مقاومت در برابر خوردگی: پوشش بلو فین برای محافظت از فین‌های فلزی یا آلومینیومی مبدل حرارتی در برابر خوردگی طراحی شده است. مبدل‌های حرارتی اغلب در معرض شرایط محیطی سخت از جمله رطوبت و آب شور در مناطق ساحلی قرار دارند. پوشش Blue Fin یک مانع محافظ ایجاد می‌کند که از زنگ زدن یا خوردگی این فین‌ها در طول زمان جلوگیری می‌کند.
- تقویت انتقال حرارت: یکی از مزایای کلیدی پوشش Blue Fin توانایی آن در بهبود راندمان انتقال حرارت است. خواص سطحی پوشش باعث تبادل حرارت بهتر بین مبرد و هوای اطراف می‌شود. این منجر به بهبود عملکرد سرمایش یا گرمایش در سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید می‌شود.
- دوام: پوشش‌های بلو فین به دلیل دوام خود شناخته شده‌اند و به مبدل‌های حرارتی اجازه می‌دهند تا کارایی خود را در مدت طولانی حفظ کنند. این دوام در حفظ عملکرد طولانی مدت سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید ضروری است.
- خواص ضد رسوب: پوشش Blue Fin همچنین می‌تواند خاصیت ضد رسوب داشته باشد، به این معنی که در برابر تجمع کثیفی، زباله و آلاینده‌ها بر روی فین‌ها مقاومت می‌کند. این امر با اطمینان از اینکه جریان هوا مسدود نمی‌شود، به کارایی مبدل حرارتی کمک می‌کند.
- بازده انرژی: با بهبود راندمان انتقال حرارت، مبدل‌های حرارتی با روکش آبی می‌توانند به کاهش مصرف انرژی در سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید کمک کنند. آن‌ها به این سیستم‌ها اجازه می‌دهند تا دمای مورد نظر را با کارایی بیشتری به دست آورند، که منجر به صرفه‌جویی در انرژی و هزینه‌های عملیاتی کمتر می‌شود.
بلو فین معمولاً در مناطقی که دارای رطوبت بالا یا شرایط محیطی نامساعد هستند، استفاده می‌شود.
گلد فین چیست؟
گلد فین یا فین طلایی، نوعی پوشش یا عملیاتی است که برای باله‌های مبدل‌های حرارتی، به ویژه در زمینه سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ حرارتی اعمال می‌شود. مشابه بلو فین ، گلد فین نیز برای افزایش عملکرد و دوام مبدل‌های حرارتی طراحی شده است، اما به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود مزایای خاصی را ارائه می‌دهد.
در ادامه نحوه عملکرد Gold Fin آمده است:
- مقاومت در برابر خوردگی: گلد فین مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی، به ویژه در محیط‌های خشن و خورنده ایجاد می‌کند. این لایه محافظ به جلوگیری از زنگ زدن یا خوردگی فین‌ها یا باله‌های فلزی یا آلومینیومی مبدل حرارتی در طول زمان کمک می‌کند. گلد فین اغلب در مناطق ساحلی که آب شور و رطوبت می‌توانند خوردگی را تسریع کنند استفاده می‌شود.
- انتقال حرارت بهبودیافته: مانند دیگر پوشش‌های مبدل حرارتی، گلد فین برای ارتقای انتقال حرارت کارآمد طراحی شده است. خواص سطحی پوشش باعث افزایش تبادل گرما بین مبرد داخل مبدل حرارتی و هوای اطراف می‌شود. این منجر به بهبود عملکرد سرمایش یا گرمایش شده و سیستم‌های تهویه مطبوع را کارآمدتر می‌کند.
- دوام: پوشش‌های طلایی به دلیل دوام خود شناخته می‌شوند که به افزایش طول عمر مبدل حرارتی کمک می‌کند. این برای حفظ عملکرد طولانی مدت و قابلیت اطمینان سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ حرارتی بسیار مهم است.
- خواص ضد رسوب: پوشش‌های گلد فین ممکن است خاصیت ضد رسوبی نیز داشته باشند. آن‌ها در برابر تجمع کثیفی، زباله و آلاینده‌ها بر روی باله‌ها مقاومت می‌کنند و اطمینان می‌دهند که جریان هوا بدون مانع باقی می‌ماند. این امر بیشتر به کارایی مبدل حرارتی کمک می‌کند.
- بازده انرژی: با افزایش راندمان انتقال حرارت، مبدل‌های حرارتی با روکش طلایی می‌توانند مصرف انرژی سیستم‌های تهویه مطبوع را کاهش دهند. این سیستم‌ها می‌توانند دمای مورد نظر را با کارایی بیشتری به دست آورند و در نتیجه صرفه جویی در انرژی و هزینه‌های عملیاتی کمتری داشته باشند.
- مقاومت زیست محیطی: پوشش‌های باله طلایی برای مقاومت در برابر عوامل محیطی مختلف از جمله درجه حرارت شدید و قرار گرفتن در معرض اشعه UV طراحی شده‌اند. این باعث می‌شود آن‌ها برای واحدهای بیرونی سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ حرارتی مناسب باشند.
گلدفین (Gold fin) یا فین طلایی به صورت روکشی از نانو طلا بر روی سطح کویل می‌باشد. عملکرد گلدفین بسیار مشابه بلوفین است و در محیط‌هایی که دارای موقعیت خورنده و فرسایش پذیر مانند رطوبت هوا و قطرات آب، نمک‌ها و بخارات اسیدی است به کار می‌رود؛ با این تفاوت که روکش گلدفین در چرخه معکوس نیز پاسخگوست، بدین صورت که وقتی علاوه بر قابلیت سرمایشی از قابلیت گرمایشی سیستم نیز استفاده می‌شود، در این صورت از روکش گلدفین بر روی کویل اواپراتور و کندانسور استفاده می‌گردد.
روکش گلدفین دارای تبادل حرارتی بیشتری نسبت به بلوفین است و این موضوع با افزایش نرخ تبادل حرارت در کویل کندانسور، راندمان دستگاه را در سیستم گرمایشی آن نیز افزایش می‌دهد. گلدفین به دلیل قیمت نسبتاً بالای آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، به همین دلیل روکش بلوفین کاربرد بیشتری دارد.
تفاوت بلو فین و گلد فین
بلو فین و گلد فین دو نوع پوشش یا عملیات متفاوتی هستند که بر روی پره‌های مبدل‌های حرارتی در سیستم‌های HVAC اعمال می‌شوند. در حالی که هر دو پوشش اهداف مشابهی دارند، تفاوت‌هایی با هم دارند، عمدتاً از نظر مواد و خواص محافظتی:
بلوفین
- مواد: بلو فین معمولاً با استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی، مانند پوشش آبدوست (پوششی که آب را جذب می‌کند) ساخته می‌شود.
- مقاومت در برابر خوردگی: بلو فین محافظت موثری در برابر خوردگی ناشی از عوامل محیطی مانند آب شور و رطوبت ایجاد می‌کند. این به جلوگیری از زنگ زدگی کمک می‌کند و طول عمر مبدل حرارتی را افزایش می‌دهد.
- راندمان انتقال حرارت: راندمان انتقال حرارت بین مبرد و هوای اطراف را بهبود می‌بخشد که عملکرد کلی سیستم تهویه مطبوع را افزایش می‌دهد.
- دوام : بلو فین به دلیل دوام خود شناخته می‌شود و آن را برای شرایط مختلف محیطی مناسب می‌کنند.
- رنگ: با وجود نام Blue Fin، رنگ پوشش می‌تواند متفاوت باشد و لزوماً آبی نیست. این نام در درجه اول نشان دهنده استفاده از مواد آبدوست است.
گلدفین
- مواد: پوشش‌های گلد فین معمولاً با استفاده از یک پوشش آبگریز (پوششی که آب را دفع می‌کند) ساخته می‌شوند.
- مقاومت در برابر خوردگی: گلد فین مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی ایجاد می‌کند و اغلب در مناطق ساحلی و سایر محیط‌های خورنده استفاده می‌شود.
- بازده انتقال حرارت: مانند بلو فین، گلدفین نیز راندمان انتقال حرارت را بهبود می‌بخشد و به عملکرد سیستم HVAC کمک می‌کند.
- دوام: پوشش های Gold Fin نیز به دلیل دوام و مقاومت در برابر عوامل محیطی شناخته شده‌اند.
- رنگ: نام “باله طلایی” نشان می‌دهد که پوشش ممکن است رنگ طلایی یا زرد داشته باشد، اما این ممکن است بین تولید کنندگان متفاوت باشد.
به طور خلاصه، هر دو پوشش Blue Fin و Gold Fin برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی، بهبود راندمان انتقال حرارت و افزایش طول عمر سیستم‌های HVAC روی پره‌های مبدل حرارتی اعمال می‌شوند. تفاوت اصلی در مواد خاص مورد استفاده و خواص آن‌ها نهفته است (آب دوست در مقابل آبگریز). انتخاب بین دو پوشش به عواملی مانند کاربرد مورد نظر، شرایط محیطی و ترجیحات سازنده بستگی دارد. هر دو پوشش نقش مهمی در حفظ عملکرد و طول عمر تجهیزات HVAC دارند.
