دستگاه فن کویل دارای اجزای مختلفی است که هر کدام وظایف بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. یکی از این اجزای مهم، سینی درین است که در قسمت زیرین دستگاه فن کویل نصب می‌شود و وظیفه جمع کردن و خروج آب را از دستگاه دارد. عدم طراحی استاندارد سینی درین می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی برای دستگاه و محیط اطراف آن شود. در ادامه با تهویه آسمان همراه باشید تا به بررسی بیشتر این قطعه پرداخته و شما را با نکات و ریزه‌کاری‌های آن آشنا نماییم.
دلیل وجود آب در فن کویل چیست؟
قبل از اینکه توضیح دهیم که وظیفه سینی درین چیست، ابتدا باید بدانیم که به چه دلیل آب در این دستگاه ایجاد می‌شود. همان‌طور که در مقاله “فن کویل چیست؟” توضیح دادیم، دستگاه فن کویل به تنهایی نمی‌تواند کار کند و باید آب سرد و یا گرم را از طرق دیگر برای آن تامین کرد. آب سرد توسط دستگاه چیلر برای فن کویل تامین می‌شود. این آب توسط خطوط طراحی شده در ساختمان، وارد فن کویل شده و مستقیماً به داخل لوله‌های مسی کویل می‌رود و بعد از طی مسیر، از راه خروجی، مجدد به چیلر بر می‌گردد.
سوالی که پیش می‌آید این است که این آب، از زمانی که وارد کویل شده تا زمانی که از آن خارج می‌شود، در یک فضای محصور قرار دارد. پس چه نیازی به سینی درین برای جمع‌آوری آب می‌باشد؟ پاسخ به این سوال می‌تواند ضرورت استفاده از سینی درین را بیان کند.
در فصل تابستان و زمانی که از حالت خنک کنندگی فن کویل استفاده می‌کنیم، آب ورودی به دستگاه در حدود 5 تا 7 درجه سانتی‌گراد دما دارد و در زمان خروج نیز این دما به حدود 12 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. سطح کویل نیز در حدود دمای 5 تا 8 درجه را تجربه می‌کند. از طرف دیگر، دستگاه فن کویل، هوا را از بیرون مکش کرده و بر روی سطح کویل، دهش می‌کند. این هوا دارای مقداری رطوبت است. منظور از رطوبت، بخار آبی است که همراه با هوا در جریان است. برخورد این هوای مرطوب با سطح کویلی که اکنون خنک است، باعث ایجاد پدیده‌ای می‌شود به نام میعان. اما میعان چیست؟
فهرست مطالب
میعان چیست؟
زمانی که حالت فیزیکی هر ماده‌ای از گاز به مایع تبدیل می‌شود، میعان (Condensation) رخ داده است. همچنین تغییر حالت بخار آب به مایع، زمانی که با یک مایع یا جامد در تماس باشد را نیز میعان می‌گویند. میعان معمولاً طی دو فرآیند اتفاق می‌افتد. اولی هنگامی است که هوا تا نقطه شبنم، سرد شده باشد و دومی زمانی است که هوا با بخار آب به اشباع رسیده است.
مثال ساده‌ای که همه ما تاکنون با آن مواجه شده‌ایم، در رابطه با شیشه خودرو در فصل زمستان است. سردی هوا باعث می‌شود که شیشه‌ها سرد شوند و زمانی که رطوبت داخل ماشین به شیشه‌ها برخورد می‌کند، به شکل قطرات آب خود را نشان می‌دهند.
حال که متوجه شدید میعان چیست باید بتوانید این پدیده را برای دستگاه فن کویل تحلیل نمایید. ترکیب هوا و بخار آب (رطوبت) وارد دستگاه شده و از طریق فن به سمت کویل دهش می‌شود. برخورد هوا با سطح کویل خنک، باعث می‌شود که هوا تا نقطه شبنم سرد شده و تبدیل به قطرات آب شود.
سینی درین یا سینی تخلیه چیست؟
قطرات آبی که در نتیجه پدیده میعان بر روی لوله‌های کویل ایجاد شده، به سمت پایین دستگاه چکه می‌کنند. به همین دلیل یک سینی فلزی که به سینی درین (Drain Pan) معروف است، در قسمت زیرین فن کویل قرار می‌گیرد تا این قطرات ایجاد شده آب، در داخل این سینی جمع شده و به بیرون از دستگاه هدایت شوند. هر چه که میزان رطوبت بیشتر باشد، آب بیشتری در سینی درین می‌ریزد و بالعکس هر چه که رطوبت کمتر باشد، میزان آب ایجاد شده نیز کمتر است.
عدم وجود سینی درین باعث می‌شود که این آب با توجه به نوع فن کویل (فن کویل زمین یا فن کویل سقفی) بر روی زمین یا سقف جاری شده و خسارات زیادی را بر جای بگذارد. حتی در بسیاری از موارد که سینی درین وجود دارد اما به درستی طراحی نشده است، ممکن است نشتی به وجود آمده باعث جاری شدن آب در بیرون دستگاه شود.
به همین دلیل نوع طراحی سینی درین و استانداردهایی که در رابطه با آن وجود دارد، می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد که در ادامه در این رابطه بیشتر صحبت خواهیم نمود.
عایق کاری بدنه دستگاه
همان‌طور که در قسمت بالا توضیح داده شد، برخورد رطوبت با هر سطح سردی، باعث تولید قطرات آب می‌شود. پس فقط اینگونه نیست که کویل دستگاه، محل تولید این قطرات باشد. وقتی دستگاه فن کویل در حال خنک سازی محیط است، کلیت بدنه دستگاه نیز خنک می‌باشد و برخورد رطوبت با سطح بیرونی دستگاه نیز می‌تواند باعث پدیده میعان شود. در این حالت بهترین کار عایق کاری بدنه دستگاه است تا از این طریق مانع جاری شدن آب در اطراف دستگاه فن کویل شویم.
ارتفاع سینی درین
همان‌طور که گفتیم سینی درین محلی است که قطرات آب در آن جمع شده و از طریق مسیر خروجی به بیرون هدایت می‌شوند. ارتفاع لبه سینی یکی از موارد مهم در طراحی این قطعه است که نه به اندازه‌ای کوتاه باشد که در صورت وجود رطوبت زیاد، آب از آن سرریز کند و نه به اندازه‌ای بلند باشد که در سایز و اندازه کلی دستگاه، تاثیر بدی بگذارد.
عایق کاری سینی درین
به دلیل اینکه سینی درین محل تجمع آب سرد می‌باشد، بدنه آن همیشه سرد است و این امکان وجود دارد که برخورد هوا با قسمت زیرین آن، باعث ایجاد قطرات جدید آب شده که مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند. به همین دلیل سینی درین نیز می‌بایست به مانند بدنه دستگاه، عایق کاری حرارتی و رطوبتی شود تا مانع به وجود آمدن این مشکل شویم.
شیب سینی درین
یکی از الزامات موجود در سینی درین، وجود شیب به سمت خروجی است تا از این طریق آب راکد نمانده و به راحتی به سمت مسیر خروجی هدایت شود. در بعضی از مواقع دستگاه فن کویل به شکلی زاویه دار نصب می‌شود که این شیب به وجود آید، اما سازنده دستگاه نیز می‌تواند این کار را در مرحله طراحی و تولید انجام دهد.
خروجی سینی درین
سایز خروجی درین یکی دیگر از مواردی است که حائز اهمیت است و باید به آن توجه شود. هر چه که این سایز کوچک‌تر باشد، آب سخت‌تر از آن خارج می‌شود. به خصوص در جاهایی که مواردی مانند پرزهای فرش و قالی وارد دستگاه می‌شوند، می‌توانند به مرور زمان، قطر این مسیر خروجی را کمتر کرده و خروج آب را با دشواری همراه کند. گاهی اوقات سازنده در طراحی فن کویل از دو مسیر خروجی در دو طرف سینی درین استفاده می‌کند که این موضوع می‌تواند به روان شدن خروج آب، کمک شایانی نماید.
اتصال خروجی درین به فاضلاب
یکی از اشتباهات رایجی که در زمینه فن کویل وجود دارد این است که مسیر خروجی آن، مستقیماً به فاضلاب متصل شود که این موضوع می‌تواند باعث ایجاد بوی بد در واحد شما شود و فن کویل نیز این بوی بد را در سرتاسر واحد پخش می‌کند. نکته تاسیساتی که در این زمینه وجود دارد این است که لوله خروجی با یک شیبی، آب را هدایت کند تا این آب توان برگشت به دستگاه فن کویل را نداشته باشد و درنهایت در قسمت زیرین ساختمان به فاضلاب متصل شود.
استفاده از پمپ درین
به طور معمول در طراحی فن کویل، کویل دستگاه در جلوی فن قرار می‌گیرد که این موضوع باعث می‌شود، فن، فشار مثبت ایجاد کرده و به بیرون رفتن آب از سینی درین کمک کند. در واقع با دهشی که ایجاد می‌کند، آب را به سمت بیرون هل می‌دهد. اما در بعضی از طراحی‌ها به دلایلی، کویل در پشت فن قرار می‌گیرد که این موضوع باعث ایجاد فشار منفی بر روی آب موجود در سینی درین می‌شود و در واقع اینبار به جای هل دادن آب به سمت مسیر خروجی، آن را مکش می‌کند و مانع از خروج آب می‌شود. در این مواقع می‌بایست از یک پمپ درین در داخل سینی بهره برد تا این فشار منفی حاصل از فن دستگاه را خنثی نماید.
پمپ درین فن کویل سقفی باید به صورت دائم کار کند و اگر به هر دلیلی از فعالیت باز ماند، احتمال به مشکل بر خوردن دستگاه بسیار زیاد می‌شود زیرا همان‌طور که توضیح دادیم آب نمی‌تواند از سینی درین خارج شود.
جوشکاری سینی درین
همان‌طور که در بالا توضیح دادیم، سینی درین به شکل مستطیلی است که لبه‌های آن از چهار طرف بالا می‌آید. دو نوع طراحی برای این قطعه وجود دارد. در طراحی اول، کناره‌های این سینی با استفاده از جوشکاری به سینی متصل می‌شود. در طراحی دوم، کل سینی و کناره‌های آن به صورت یکپارچه و پرسی ساخته می‌شود و در واقع دیگر نیازی به جوشکاری ندارد.
طراحی نوع دوم کاملاً ایده‌آل است و مشکلی برای آن پیش نمی‌آید، حتی با ایجاد منحنی و فرمینگ صحیح در کناره‌های آن، هدایت آب بسیار راحت‌تر صورت می‌گیرد. اما فناوری ساخت آن به سادگی برای تمام تولیدکنندگان فراهم نیست. اما در طراحی نوع اول اگر جوشکاری به درستی و کامل انجام نشود و یا به درستی آب بندی نشود، احتمال به وجود آمدن نشتی در کناره‌های سینی درین به وجود می‌آید.
