اتاق نشیمن یکی از پرکاربردترین اتاق‌هایی است که در تمام خانه‌ها وجود دارد و گرمابخش محیط خانواده است. جایی که تمام اعضای یک خانواده در آن گرد هم جمع شده و به استراحت و صحبت با یکدیگر می‌پردازند. به دلیل همین نقش موثر، این اتاق باید به‌گونه‌ای طراحی شود که بتواند افراد را جذب خود نموده و لحظاتی خاطره انگیز را برای آن‌ها فراهم نماید. به‌خصوص در فصل زمستان و در روزهای سرد، این موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بتوانید محیطی گرم و دل نشین را برای اعضای خانواده خود فراهم نمایید، بدون اینکه مصرف انرژی زیادی داشته باشید. در ادامۀ این مقاله با تهویه آسمان همراه باشید تا شما را با 8 روش کاربردی برای گرم نگه داشتن اتاق نشیمن آشنا نماییم.
فهرست مطالب
طراحی لایه‌بندی منسوجات خانگی
فهم این روش طراحی بسیار ساده است، همان‌طور که وقتی در زمستان تصمیم می‌گیرید از خانه بیرون بروید، چندین لایه لباس روی هم می‌پوشید، تا گرما به بدن شما نفوذ نکند، در اتاق نشیمن نیز همین کار را بکنید. هر جا که می‌توانید از منسوجات خانگی مثل پشم، چرم، خز و غیره استفاده کنید. آن‌ها را به صورت لایه لایه قرار دهید تا فضای شما را گرم‌تر کند. این سیستم لایه‌بندی را خیلی‌ها برای لوکس نشان دادن فضا استفاده می‌کنند، اما ما با این طراحی، علاوه بر لوکس کردن فضا، باعث گرم کردن آن نیز می‌شویم. در این سیستم لایه‌بندی از گلیم و فرش نیز می‌توانید استفاده کنید، حتی می‌توانید آن‌ها را بر روی دیوار نصب کنید.
بستن شکاف‌ها و درزها
به جرات می‌توان گفت که بعد از عایق‌بندی ضعیف در ساخت خانه، درب‌ها، پنجره‌ها و شکاف‌های موجود در آن‌ها می‌توانند اصلی‌ترین دلیل برای سرد شدن فضای هال باشند. خراب کردن طراحی اولیه و عایق‌کاری صحیح، یکی از راه‌ها است که خب مطمئناً راهی پرهزینه و پردردسر است. می‌توانیم برای حل این مشکل نیز به دنبال راهی خلاقانه باشیم.
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای از دست دادن گرما در خانه، باز گذاشتن درب‌ها و پنجره‌ها است. اگر شما دارای یک اتاق نشیمن دنج و گرم هستید باید بدانید که با باز گذاشتن حتی یک درب، در عرض چند دقیقه تمام زحمت شما از بین رفته و فضای هال، سرد می‌شود. به همین سادگی با رعایت این اصل می‌توانید تا حد زیادی از اتلاف گرما جلوگیری کنید.
خب شاید بگویید درب‌ها و پنجره‌ها را بستیم، با شکاف‌های بین آن‌ها چه کنیم؟ کاملاً سوال به جایی است چون این شکاف‌ها نیز نقش مهمی در خروج گرما از فضای اتاق نشیمن را دارند و باید به گونه‌ای از هدر رفت گرما از طریق این درزها جلوگیری به عمل آوریم. راه‌حل این مشکل استفاده از مانع در جلوی این درزها و شکاف‌ها است. این موانع باعث می‌شوند که اتاق برای مدت طولانی‌تری گرم بماند.
نقش پرده در اتاق نشیمن
پرده به عنوان یک عامل مهم در زیبایی اتاق نشیمن و حفظ گرمای آن، برعهده دارد و ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. پرده‌ها نه تنها در کل طول سال می‌توانند وظیفه حفظ دما را برعهده بگیرند بلکه حافظ حریم خصوصی شما نیز هستند. پرده نوع پانچ (lined curtains) مناسب‌ترین نوع پرده برای سالن هال می‌باشد. توانایی این نوع پرده در کمک به جلوگیری از نفوذ هوای سرد به داخل خانه باعث می‌شود که آن‌ها به ویژه در فصول پاییز و زمستان مفید باشند. همچنین استفاده از آسترهای حرارتی (Thermal curtain liners) در پشت پردۀ اصلی، می‌تواند به حفظ گرمای محیط داخل در زمستان کمک کند. همچنین این آسترها توانایی ایجاد مانع برای ورود نور در فصل تابستان را نیز دارند.
البته اگر پرده‌های فعلی خود را دوست دارید و ترجیح می‌دهید برای پرده پانچی هزینه نکنید، می‌توانید به استفاده از آسترهای حرارتی بسنده کرده و از مزیت فوق‌العاده آن‌ها بهره ببرید.
تاثیر فرش بر عایق‌کاری بیشتر
در زمان انتخاب فرش، بیشتر از اینکه به ظاهر آن فکر کنید، باید کارایی آن را در نظر بگیرید، به خصوص اگر خانه سردی دارید. منظور از فرش می‌تواند دسته‌های مختلف آن، از جمله فرش، قالی، موکت، گلیم، گبه و غیره را در بر بگیرد. فرش از زمان‌های قدیم به عنوان یکی از وسایل همیشگی در خانه‌های ایرانی وجود داشته به شکلی که هیچ قسمتی از خانه بدون فرش یا موکت قابل تصور نبود. شاید به همین دلیل بوده که هیچ کدام از ما زمستان‌های سردی را در خانه‌های پدربزرگ و مادربزرگانمان در ذهن نداریم و هر آنچه بوده فقط خاطرات گرمابخش آن خانه‌ها بوده است. اما متاسفانه در طراحی‌های غربی تنها به جنبه تزئینی این وسیله توجه شده و آرام آرام کوچک و کوچک‌تر شده و حتی به سمت حذف شدن رفته است.
تحقیقات نشان داده است که بین 10 تا 20 درصد از گرمایش خانه اگر به درستی عایق‌بندی نشود، می‌تواند از طریق کف خانه از بین برود. بنابراین فرش با الیاف طبیعی، اولویت اصلی برای گرم نگه داشتن اتاق نشیمن است. در طول ماه‌های سردتر، فرش‌ها یک لایه عایق اضافی به کفپوش شما اضافه می‌کنند و به محبوس شدن هوای سرد کمک می‌کنند و از سردتر کردن فضا جلوگیری به عمل آورده و درنهایت باعث صرفه جویی در پول و سرمایه شما نیز می‌شوند.
در انتخاب فرش همیشه باید به یک پارامتر مهم به نام TOG توجه کرد. اما TOG چیست؟ این پارامتر که یک نام غیررسمی از لباس است و از ریشه toga گرفته شد، میزان عایق‌بندی حرارتی (thermal insulance) یک ماده را نشان می‌دهد و معمولاً در صنعت نساجی استفاده می‌شود. هر چه نرخ TOG یک ماده بالاتر باشد، در حفظ گرما موثرتر خواهد بود و به عنوان یک ماده، عایق بهتری خواهد بود. موکت و فرش هر دو دارای رتبه‌بندی TOG هستند. بنابراین مهم است که قبل از خرید، مطمئن شوید که این موضوع را در نظر گرفته‌اید. با این حال، اگر گرمایش از کف دارید، به درجه TOG کمتری نیاز دارید تا گرما بتواند از آن عبور کند.
عایق‌کاری پشت رادیاتورها
در طراحی‌هایی قدیمی ایرانی، رادیاتورها نقشی اساسی در ایجاد سیستم گرمایش خانه‌ها ایفا می‌کردند و همچنان در بسیاری از خانه‌ها یافت می‌شوند. فضای پشت رادیاتور، یک دیوار است که موقعیت بسیار خوبی برای عایق‌بندی از طریق یک فویل حرارتی محافظ (heat shield thermal foil) دارد. این عایق حرارتی که می‌تواند یک لایه ورق آلومینیومی باشد، باعث می‌شود به جای اینکه گرما از طریق دیوار به بیرون منتقل شود، به داخل اتاق نشیمن شما منعکس شود و به گرم‌تر کردن فضا کمک کند.
قرارگیری مبلمان در جای صحیح
مبلمان خودر را از پنجره‌ها، دیوارهای خارجی و منابع گرما دور کنید. چیدمان اتاق نشیمن خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که مبلمان پذیرایی یا راحتی شما از دیوارهای خارجی، پنجره‌ها و درهای درزدار دور باشند. این موضوع می‌تواند به راحتی و گرمای بیشتر شما کمک کند، در حالی که از منابع سرمایی دور هستید. اما چرا گفته شد که مبلمان باید از منابع گرمایشی نیز دور باشند؟ اگر چه ممکن است قرار دادن مبلمان در نزدیکی منابع گرمایشی منطقی به نظر برسد، اما این موضوع مشکلاتی برای شما به همراه خواهد داشت. هیچ‌گاه تکه‌های بزرگ مبلمان را جلوی رادیاتور یا دریچه‌های گرمایش قرار ندهید زیرا باعث مسدود شدن جریان هوای گرم می‌شود و کار گرم کردن اتاق نشیمن با اختلال همراه خواهد شد.
استفاده از پنکه برای گرم نگه داشتن اتاق
بسیاری تصور می‌کنند که کاربرد پنکه تنها برای فصل تابستان است. اما جالب است بدانید که از فن و پنکه‌ها می‌توانید در فصل زمستان نیز استفاده کنید. پنکه‌های سقفی قادر خواهند بود با تغییر جهتی که در حال چرخش هستند، نقش یک سیستم گرمایشی یا سرمایشی را ایفا کنند. اگر پره‌های پنکه سقفی در جهت مخالف فصل تابستان بچرخند، باعث می‌شود که هوا از سمت پایین به بالا حرکت کند و هوای گرمی که در بالا تجمع کرده را در محیط پخش می‌کنند. استفاده از یک پنکه در زمستان در کنار یک سیستم گرمایشی مانند فن کویل سقفی یا داکت اسپیلت، باعث می‌شود تا هوای گرم همیشه در اتاق نشیمن جریان پیدا کند و به جای تجمع هوای گرم در سقف، در همه جای خانه هوای مطلوب حس شود. سرعت پنکه را بر روی درجه‌ی کم یا متوسط تنظیم کنید تا بدین‌وسیله، به جریان هوای گرم کمک کنید و هوای گرم و سرد را با یکدیگر مخلوط کنید. سرعت تند پنکه، هوای گرم را سرد می‌کند.
جهت چرخش پنکه سقفی در تابستان و زمستان چگونه است؟
در پاسخ به این سوال وقتی صحبت از جهت چرخش می‌کنیم، منظور حالتی است که شما در زیر پنکه قرار گرفته‌اید و به آن نگاه می‌کنید. در فصل تابستان جهت چرخش پنکه باید در جهت خلاف عقربه‌های ساعت (Counterclockwise) باشد. در زمستان نیز باید در جهت عقربه‌های ساعت (Clockwise) حرکت نماید.
مسدود کردن مسیر دودکش
برای جلوگیری از خروج گرما، دودکش‌هایی که استفاده نمی‌شوند را مسدود نمایید. مسدود کردن دودکش یک راه عالی برای جلوگیری از ورود هوای سرد و خروج هوای گرم است. چندین راه وجود دارد که می‌توانید به‌طور ایمن یک دودکش را به شکل موقت مسدود نمایید. کاربردی‌ترین روش استفاده از بالن شومینه است که می‌تواند متناسب با اندازه دودکش باد شود تا در جای خود به درستی قرار گیرد و از خروج هوای گرم و ریزش هوای خنک به پایین جلوگیری کند. همچنین این بالن یا به عبارتی بادکنک بعداً نیز به راحتی جدا می‌شود.
بر خلاف تصور رایج، استفاده از بالش یا روکش‌های قدیمی برای مسدود کردن دودکش ایده خوبی نیست. زیرا اثاثیه نرم به سرعت مرطوب می‌شوند و منجر به رشد کپک می‌شوند که می‌تواند منجر به خطراتی برای سلامتی شما گردد.
در پایان اگر دودکشی را مسدود می‌کنید، حتماً قبل از روشن کردن آتش، مسیر مسدود شده را باز نمایید تا از خطرات آتش‌سوزی جلوگیری کنید و هوا بتواند به درستی جریان پیدا کند.
نتیجه‌گیری
امروزه افزایش روزافزون قیمت حامل‌های انرژی و همچنین کمبود آن‌ها باعث شده تا بشر بیشتر به فکر روش‌هایی باشد که میزان مصرف انرژی را کاهش دهد. این روش‌های نوآورانه با اینکه در نگاه اول بی‌تاثیر به نظر می‌آیند، اما بررسی‌ها نشان داده تاثیر آن‌ها شگفت انگیز است. به شکلی که شما می‌توانید حتی بدون وجود یک سیستم گرمایش، به راحتی محیطی گرم را در زمستان برای خود فراهم نمایید. تنها نیاز است برای یک بار هم که شده این روش‌ها را در کنار هم پیاده‌سازی نمایید تا تاثیر فوق‌العاده آن را به چشم خود مشاهده نمایید.
