احتمالاً اگر بیش از 30 سال سن داشته باشید، سالن‌های سینما در ابتدای دهه هفتاد در ایران را به یاد دارید که هیچ‌گونه سیستم تهویه مطبوعی در داخل سالن‌ها وجود نداشت. نهایت اگر یک سالنی خیلی پیشرفته بود، از کولر آبی برای خنک کردن فضای سالن بهره می‌برد. اما با گذشت زمان و توسعه فناوری، در ایران نیز به مانند سایر کشورهای جهان، سیستم‌های تهویه مطبوع در سالن‌های سینما نیز توسعه پیدا کردند. سقف بلند سینماها و فضای بزرگ آن‌ها، استفاده از تجهیزات پرقدرت را به یک ضرورت تبدیل کرده است. یکی از انواع این تجهیزات تهویه مطبوع که در سالن‌های سینما بسیار استفاده می‌شود، فن کویل است. در ادامه با تهویه آسمان همراه باشید تا به بررسی سالن‌های سینما و نحوه تهویه هوای آن‌ها بپردازیم.
فهرست مطالب
تاریخچه تهویه مطبوع در سینماهای جهان
قبل از اینکه سیستم تهویه مطبوع در خانه‌ها و شرکت‌ها رایج شود، تنها یک نوع ساختمان تهویه مطبوع داشت: سالن سینما. در دهه 1920، مردم برای تماشای فیلم‌های نوظهور به سینماهای بزرگ هجوم آوردند. اما در فصل تابستان این صنعت با رکود بدی همراه شد. بعد از انجام بررسی‌های مختلف، کارشناسان به این نتیجه رسیدند که گرمای هوا در سالن‌های سینما و عدم تهویه هوا باعث می‌شود که کسی رغبت لازم برای رفتن به سینما در این فصل را نداشته باشد.
از نظر تاریخی، اگر به ویلیس کریر (Willis Carrier) که به عنوان پدر تهویه مطبوع در جهان شناخته می‌شود، نگاهی بیاندازید، او اساساً اولین سیستم تهویه مطبوع را در سالن تئاتر راه‌اندازی نمود. در سال 1925، تئاتر Rivoli در میدان تایمز شهر نیویورک از ویلیس کریر خواست تا اولین واحد تهویه مطبوع را برای آن‌ها نصب کند. حامیان برای دیدن فیلم‌ها در فضای جدید و دلپذیر، هجوم آوردند و اختراع فوق‌العاده موفقیت‌آمیز کریر باعث تقویت صنعت تئاتر و فیلم و پرفروش شدن آن‌ها در فصل تابستان شد. در روزهای اولیه نمایش فیلم‌ها، وعده «آسایش مطبوع» به بسیاری از صاحبان سالن‌های دهه 1920 کمک کرد تا درآمدهای باکس آفیس تابستانی را بهبود بخشند.
زمانی که ویلیس کریر در سال 1925 یک چیلر گریز از مرکز را به تئاتر Rivoli در میدان تایمز نیویورک آورد، جهان از سینماهای دارای تهویه مطبوع آگاه شد. 90 سال بعد، تهویه مطبوع عملاً در ایالات متحده در همه جا وجود دارد. وضعیت به گونه‌ای پیش رفت که بسیاری از سرمای هوا در سالن‌ها شکایت داشتند و این عادت ایجاد شده بود که خیلی‌ها برای رفتن به سینما از یک سویشرت اضافی برای گرم کردن خود استفاده می‌کردند.
سالن‌های سینما و استانداردهای مربوط به آن‌ها
سینماها یکی از انواع ساده سالن‌ها در بحث تهویه مطبوع هستند. آن‌ها به طور پیوسته برای دوره‌های ۸ ساعته یا بیشتر کار می‌کنند و بنابراین انتخاب خوبی برای تکنیک‌های پیش سرد کردن نمی‌باشند. آن‌ها به طور مکرر در سطوح مصرف پایین کار می‌کنند. به علاوه آن‌ها فاکتور گرمای محسوس پایین‌تری دارند. باید دقت شود که سطوح رطوبت نسبی بدون اینکه فضا بیش از حد سرد شود، حفظ شود. استودیوهای فیلم سازی معمولاً درخواست می‌کنند که سینماها معیارهای صوتی خاصی را رعایت کنند. در نتیجه سیستم‌های صدا و کنترل صدا در این مکان‌ها بسیار مهم هستند.
لابی و راهروهای خروج در یک سینما به ندرت دارای تراکم جمعیت می‌شوند هر چند ازدحام پایین و متوسط را می‌توان در زمان‌های کوتاهی در منطقه لابی انتظار داشت. یک طراحی معقول برای فضای لابی یک نفر به ازای هر ۱/۸ تا ۲/۸ متر مربع می‌باشد.
چراغ‌ها معمولاً در هنگامی که مکان مورد استفاده است خاموش می‌شوند؛ روشنایی کامل تنها در هنگام نظافت به کار می‌رود. یک اندازه معقول برای لامپ‌های بالا بخش نشستن در هنگام اجراء ۵ تا ۱۰ درصد وات چراغ‌های نصب شده می‌باشد.
در بعضی از سینماها، بخش مربوط به استعمال دخانیات نیز وجود دارد. بخش‌های مخصوص استعمال دخانیات باید توسط سیستم‌های هواساز یا اگزاست مجزا کنترل شوند تا از آلودگی کل ساختمان جلوگیری شود.
اتاق‌های آپارات در سینما
اتاق آپارات یک چالش بزرگ‌تر را در طراحی سینما ایجاد می‌کند. برای سینماهای بزرگ که از لامپ‌های قوی استفاده می‌کنند، طراحی اتاق آپارات باید از کدهای ساختمانی قابل اجرا پیروی کند. اگر هیچ یک از کدها قابل اجرا نبودند، سازنده تجهیزات آپارات معمولاً مقررات خاصی دارد. اتاق آپارات می‌تواند تهویه مطبوع شود ولی معمولاً اگزاست می‌شود و در فشار منفی کار می‌کند. اگزاست معمولاً از محل قرارگیری پروژکتورها گرفته می‌شود. اگزاست اضافی برای امکانات بهداشتی آپاراتچی لازم است سایر منابع گرمایی شامل تجهیزات نور و صدا می‌باشند که نیازمند کنترل پیوسته و یک سیستم مجزا هستند.
سینماهای کوچک‌تر الزامات کمتری برای اتاق‌های آپارات دارند. یک ایده خوب این است که اتاق آپارات با هوای کمکی فیلتر شده تهویه شود تا از لکه‌دار شدن لنزها جلوگیری شود. علاوه بـر نــور پروژکتور، منابع گرمایی در اتاق آپارات شامل تجهیزات نور و صدا نیز می‌باشند.
فن کویل و سالن سینما
برای سالن‌های سینما که ابعاد آن‌ها معمولاً بزرگ است و افراد زیادی در زمان نمایش فیلم در آن حضور دارند، استفاده از هواساز که امکان بهره بردن از هوای خارج برای آن فراهم است، پیشنهاد می‌شود.
اما وقتی صحبت از سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی می‌شود، نمی‌توان نامی از فن کویل و به خصوص فن کویل سقفی نبرد. این سیستم یکی از کاربردی‌ترین اعضای سیستم HVAC یا همان تهویه مطبوع است که بسیار در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد اصلی این دستگاه گرم و یا سرد کردن محیط اطراف است. البته باید در نظر داشته باشید که فن کویل نمی‌تواند به خودی خود گرما و یا سرما را تولید نماید و برای انجام این کار باید آب گرم و یا سرد را از طرق دیگری برایش تامین کرد. برای نمونه جریان ورودی آب می‌تواند از طرقی مانند موتورخانه، چیلر و یا پکیج خانگی تامین شود و جریان آب سرد از طریق دستگاهی به نام چیلر یا مینی چیلر.
دستگاه فن کویل دارای مزایای زیادی است که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
- قیمت خرید فن کویل، مقرون به صرفه است.
- با توجه به گستردگی انواع آن‌ها از نظر شکل ظاهری و محل نصب (سقف، زمین، دیوار و کانال)، انعطاف‌پذیری بالایی برای تعیین موقعیت نصب دارند.
- نگهداری فن کویل بسیار ساده است.
- در صورت نیاز به تعویض، به سادگی می‌توانید این کار را انجام دهید.
- عملکرد سرمایش و گرمایش مناسب و قابلیت کنترل جداگانه دمای فضاهای مختلف یک ساختمان را دارد.
- حداقل نیاز به فضا برای نصب دارد.
- نصب و راه اندازی فن کویل در مقایسه با سایر سیستم‌های تهویه مطبوع، راحت‌تر و ارزان‌تر است.
- امکان خاموش نمودن فن کویل‌های بلااستفاده در فضاهای خالی از سکنه ساختمان جهت کاهش مصرف انرژی وجود دارد.
- حداقل انتقال هوا و آلودگی، از یک فضا به فضای دیگر را دارد.
- قابلیت گرم کردن یا خنک کردن فضاهای کوچک را نیز دارد.
- مناسب برای اتصال به تجهیزات تبرید خورشیدی یا بازیابی حرارت است.
