در سیستمهای تهویه مطبوع که براساس سیکل تبرید عمل میکنند از گاز مبرد برای جذب گرما و انتقال آن به محیط بیرون استفاده میشود. اصلیترین کاربرد این مادۀ شیمیایی در سیستمهای HVAC است و با توجه به تغییرات محیط زیستی و گرمایش زمین، میزان استفاده از این دستگاهها دائماً بیشتر و بیشتر میشود. نقطه جوشهای بسیار پایین گازهای مبرد باعث شده تا از آنها در سیستم خنک سازی استفاده شود. یکی از مبردهای پراستفاده در این زمینه، R134A است. گاز مبرد R134a به دلیل ضریب عملکرد خوب خود در هر نوع کمپرسور مانند کمپرسور روتاری، کمپرسور اسکرو، کمپرسور اسکرول یا کمپرسور رفت و برگشتی بهطور گسترده استفاده میشود. برای بسیاری از تبریدهای صنعتی، تجاری یا خانگی در سطح جهانی مانند تهویه مطبوع خودرو، چیلرها، تبرید حمل و نقل، سیستم تهویه مطبوع مرکزی مواد غذایی، رستورانها، هتلها و سایر زمینهها از این گاز مبرد استفاده میشود.
فهرست مطالب
گاز مبرد R134A چیست؟
R134a به عنوان تترافلورواتان (CF3CH2F) از خانواده مبرد HFC شناخته میشود و در اصل برای جایگزینی R12 در سیستمهای AC خودرو ساخته شد. با کشف اثر مخرب مبردهای CFC و HCFC بر لایه ازن، خانواده مبرد HFC امروزه بهطور گستردهای به عنوان جایگزین آنها استفاده میشوند. این مبرد همانطور که گفته شد در حال حاضر به عنوان جایگزینی برای مبرد R-12 CFC در قسمت کمپرسورهای گریز از مرکز، روتاری، اسکرول و کمپرسورهای رفت و برگشتی استفاده میشود. برای جابجایی معمولی ایمن است زیرا غیر سمی، غیر قابل اشتعال و غیر خورنده است. این مبرد هنگامی که در معرض محیط قرار میگیرد به شکل گاز وجود دارد زیرا دمای جوش آن 26.1- درجه سانتیگراد است.
در حال حاضر بهطور گستردهای از مبرد R134A در سیستمهای تهویه مطبوع استفاده میشود. صنایع تولیدی از آن در دمیدن فوم پلاستیکی استفاده میکنند. صنایع داروسازی از آن به عنوان پیشران استفاده میکنند.
این مبرد با روان کنندهها و مبردهای معدنی که در حال حاضر در R-12 استفاده میشود، 100% سازگار نیست. برای استفاده از این مبرد باید تغییرات طراحی در کندانسور و اواپراتور انجام شود. استفاده از شیلنگهای کوچکتر و افزایش 30 درصدی مقررات فشار کنترل نیز باید در سیستم انجام شود.
کاربرد R134A در پزشکی
برای مصارف پزشکی، 1،1،1،2-tetrafluoroethane دارای نام عمومی نورفلوران است. این ماده به عنوان پیشران برای برخی از استنشاقهای با دوز اندازهگیری شده استفاده میشود. در ترکیب با پنتا فلوئوروپروپان، به عنوان یک اسپری بخار خنک کننده موضعی برای بی حس کردن جای زخم قبل از کورتاژ استفاده میشود. همچنین به عنوان یک بی حس کننده استنشاقی بالقوه مورد مطالعه قرار گرفته است، اما در دوزهای مورد استفاده در استنشاقها غیر بی حس کننده است.
استفاده از R134a به جای R22
مبردهای جایگزین به طور طبیعی همیشه در حال تولید هستند. مبردهای جایگزین به طور طبیعی همیشه مقرون به صرفهترین نیستند و تغییرات سیستم نیز مستلزم هزینه است.
جایگزینی مبردها اغلب بدون مشکل نیست. به عنوان مثال، هنگام جایگزینی R22 با R134a، مشکلات متعددی وجود دارد که از جایگزینی مستقیم جلوگیری میکند. قدرت خنک کنندگی R134a به میزان 60 درصد کمتر از R22 است، به این معنی که کندانسور سیستم باید اضافه کار کند تا به همان میزان خنک کنندگی برسد. R134a برای قطعات لاستیکی مضر است که باعث نشتی میشود. سیستمهای R134a به روغنهای روانکاری خاصی نیاز دارند که کارایی کمتری نسبت به روغنهای مورد استفاده در سیستمهای R22 دارند.
آیا استفاده از R134A برای محیط زیست ضرر دارد؟
R-134a مبرد اولیه مورد استفاده در سیستمهای تهویه مطبوع خودروها تا حدود سال 2015 بود. در آن زمان مشخص شد که اگرچه این مبرد تأثیر منفی بر ازن نداشت، اما در واقع پتانسیل گرمایش جهانی بالایی داشت، که برای زندگی در اینجا روی زمین نیز مضر است.
مشخصات گاز مبرد R134A
گاز مبرد R134a همچنین دارای نام شیمیایی 1,1,1,2-Tetrafluoroethane است که یک گاز هیدروفلوئوروکربنی است که به آن HFC-134a گفته میشود. برای استفاده با کمپرسور به روان کننده پلیول استر نیاز دارد. گاز مبرد R134a اندکی امکان از بین رفتن ازن و گرمایش جهانی کمتر از 100 سال را دارد. دارای پایداری حرارتی بالا، دمای بحرانی، غیر سمی، غیر قابل اشتعال و مزایای غیر خورنده است که دلیل استفاده گسترده مردم از این مبرد است. کاملاً به مبرد دی کلرودی فلورومتان/R-12 نزدیک است. گاز مبرد R134a برای استفاده و تغییر در بسیاری از محلولها بسیار ساده و بیخطر است.
مبرد R134a یک گاز غیر قابل انفجار با سطح پایداری شیمیایی خوبی است. این گاز به عنوان اولین گاز مبرد فلوروکربن غیر تخریب کننده ازن در بازار موجود شد. از اتمهای کربن (C) هیدروژن (H) و فلوئور (F) ساخته شده است.
سایر خواص فیزیکی مبرد R134A عبارتند از:
فرمول | CH2FCF3 |
گروه | HFC |
وزن مولکولی (kg/kmol) | 102 |
نقطه جوش (درجه سانتیگراد) | 26.1- |
دمای اشتعال خودکار (درجه سانتیگراد) | 770 |
پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) | 1200 |
کد رنگ سیلندر | آبی کمرنگ |
دمای بحرانی (درجه سانتیگراد) | 122 |
حلالیت در آب | 0.11 درصد وزنی در 25 درجه سانتیگراد |
سطح تخریب لایه ازن | 0 |
قابلیت اشتعال | غیر قابل اشتعال |
جایگزین گاز مبرد R134A
R134a و R410A در ابتدا به عنوان جایگزینهای احتمالی برای مبردهای مبتنی بر CFC معرفی شدند. CFC ها برای محیط زیست مضرتر هستند. اگرچه هر دوی این مبردهای HFC نسبت به همتایان قبلی خود (R22، R12، R500 و غیره) اکولوژیکتر هستند. آنها از نظر خواص کاملاً متفاوت هستند.
از آنجایی که مبرد R134a دارای رتبه 1430 GWP است، آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) آن را به عنوان غیرقابل قبول برای برخی از مناطق، فهرست کرده است. همچنین آزمایشگاه نظارت جهانی NOAA میگوید R134a یک گاز مبرد سازگار با محیط زیست نیست. خوشبختانه جایگزینهای زیادی برای مبرد R134a وجود دارد که بسیار موثر، کم مصرف، ایمن و سازگار با محیط زیست هستند.
تعدادی از آنها عبارتند از: HFO1234yf، R450a، R513a، R515B، HC – 290، HC – 600a، HFO – 1234ze، R-1234yf.
قیمت گاز مبرد R134A
مهم است که به خاطر داشته باشید، قیمت R134a برای شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله محل زندگی شما، اندازه و سن واحد HVAC شما، و میزان کاری که یک متخصص HVAC باید انجام دهد.
پرسش و پاسخ
آیا گاز مبرد R134a در اروپا مجاز است؟
میزان پتانسیل گرمایش جهانی R134a برابر با GWP 1430 است و در سال 2022 استفاده از آن در اروپا ممنوع شده است.
آیا مبرد 134a در حال حذف تدریجی است؟
مبرد HFC-134a دیگر برای استفاده در خودروهای سبک تولید جدید یا فروخته شده در ایالات متحده از سال 2021 به دلیل قانون EPA در جولای 2015 تایید نخواهد شد و باید نتیجه گرفت که این گاز به تدریج در حال حذف شدن میباشد.