با فرا رسیدن فصل سرد سال، تامین گرمایش مناسب برای مغازه ها و سوپرمارکت های بزرگ به یکی از دغدغه های اصلی صاحبان این مشاغل تبدیل می شود. سیستم های گرمایشی سنتی، علاوه بر مصرف بالای انرژی، راندمان پایینی داشته و قادر به گرمایش یکنواخت محیط نیستند. به همین دلیل، نیاز به استفاده از روش های نوین و کارآمد برای گرمایش این فضاها بیش از پیش احساس می شود.
چالش های سیستم های گرمایشی سنتی عبارتند از مصرف بالای انرژی، راندمان پایین، ایجاد آلودگی و هزینه های تعمیر و نگهداری بالا. سیستم های گرمایشی سنتی مانند بخاری های گازی و برقی، مصرف انرژی بسیار بالایی دارند که این امر منجر به افزایش هزینه های جاری برای صاحبان مغازه ها می شود. این سیستم ها به طور کامل فضای مغازه را گرم نمی کنند و ممکن است در برخی نقاط، شاهد وجود نقاط سرد و غیرقابل تحمل باشیم. علاوه بر این، سیستم های گرمایشی سنتی مانند بخاری های گازی، با تولید گازهای مضر، می توانند سلامتی افراد حاضر در محیط را به خطر اندازند. درنهایت این سیستم ها به طور مداوم نیاز به تعمیر و نگهداری دارند که این امر نیز به نوبه خود، هزینه های اضافی را به صاحبان مغازه ها تحمیل می کند.
با توجه به مشکلاتی که در بالا بیان شد و دغدغه جدی بسیاری از صاحبان مشاغل به تامین گرمایش محل تجاری خود در فصول سرد سال، بر آن شدیم تا در این مقاله به صورت مفصل در رابطه با چالش‌ها و راه حل‌های نوینی که برای تامین گرمایش مغازه‌ها وجود صحبت نماییم. پس در ادامه با تهویه آسمان همراه باشید.
فهرست مطالب
سیستم گرمایشی چیست؟
انسان از دیرباز به دنبال راه هایی برای گرم کردن فضای زندگی خود در فصل های سرد سال بوده است. در گذشته، روش های ابتدایی مانند آتش روشن کردن در غارها و استفاده از بخاری های هیزمی و نفتی متداول بود. اما با پیشرفت علم و تکنولوژی، سیستم های گرمایشی مدرن و متنوعی به بازار عرضه شده اند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
به طور کلی، هر سیستمی که توانایی گرم کردن فضای سرپوشیده را داشته باشد، سیستم گرمایشی نامیده می شود. این سیستم ها می توانند برای گرمایش خانه ها، ادارات، مغازه ها، کارخانه ها و سایر مکان های مورد استفاده قرار گیرند.
سیستم های گرمایشی را می توان به دسته های مختلفی تقسیم کرد، از جمله سیستم های گرمایشی مرکزی و سیستم های گرمایشی موضعی. سیستم های گرمایشی مرکزی شامل پکیج های شوفاژ، موتورخانه ها و سیستم های گرمایش از کف هستند که برای گرمایش کل فضای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. سیستم های گرمایشی موضعی شامل بخاری های گازی و برقی، شومینه ها، هیترهای تابشی و فن هیترها هستند که برای گرمایش قسمتی از فضای ساختمان یا تمام فضای یک مغازه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انتخاب سیستم گرمایشی مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع ساختمان، متراژ، نوع کاربری، اقلیم منطقه، بودجه و سلیقه شخصی بستگی دارد. سیستم گرمایشی باید راندمان بالایی داشته باشد تا از هدر رفتن انرژی و افزایش هزینه ها جلوگیری شود. سیستم گرمایشی همچنین باید از نظر ایمنی مورد تایید مراجع ذیصلاح باشد و خطری برای سلامتی افراد حاضر در محیط ایجاد نکند. سیستم های گرمایشی ابعاد و اندازه های مختلفی دارند. انتخاب سیستم گرمایشی با ابعاد مناسب به فضای موجود در محل نصب، یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن توجه شود.
انواع روش‌های گرمایش مغازه
مغازه‌ها می‌بایست به سیستم‌های گرمایشی مطمئنی مجهز شوند تا محیط کاری راحت برای کارکنان فراهم شود و مشتریان احساس خوشایندی داشته باشند. همچنین در برخی موارد، برای محافظت از کالاها در برابر اثرات مخرب دمای پایین، نیاز به گرمایش وجود دارد. از آنجایی که معمولاً فضای دیوار و کف در مغازه‌ها محدود است، بهترین مکان برای نصب دستگاه گرمایش، روی دیوار در ارتفاع بالا یا روی سقف است.
انواع مختلفی از روش‌های گرمایشی برای مغازه‌ها وجود دارند که در ادامه مورد بررسی بیشتر قرار خواهند گرفت. البته باید این نکته را در نظر داشت که ممکن است یک روش در یک اقلیم خاص بسیار مناسب باشد اما همان روش در اقلیم دیگر، ناکارآمد باشد. پس در انتخاب روش مناسب، باید شرایط خود را نیز در نظر بگیرید.
کولر گازی یا اسپلیت
یکی از رایج‌ترین وسایل گرمایشی که ممکن است به ذهن هر کسی برسد، اسپلیت‌ها یا همان کولرهای گازی هستند که دارای یک یونیت داخلی و یک یونیت خارجی می‌باشند. شما باید دارای یک فضای کافی برای نصب یونیت خارجی در بیرون مغازه باشید. همچنین یونیت داخلی نیز بر روی دیوار مغازه نصب خواهد شد.
کولر گازی یا اسپلیت، دستگاهی کارآمد برای گرمایش و سرمایش فضاهای داخلی مانند مغازه‌ها و سوپر مارکت‌ها است. این سیستم با استفاده از سیکل تبرید تراکمی، گرمای محیط را در فصل تابستان گرفته و به خارج دفع می‌کند و در فصل زمستان، با معکوس کردن این فرآیند، گرمای مطبوعی را در فضای داخلی ایجاد می‌کند. کولر گازی راندمان بالایی دارد و می‌تواند گرمایش و سرمایش مورد نیاز شما را به طور eficiente و با راندمان بالا تامین کند. شما می‌توانید دمای گرمایش و سرمایش کولر گازی را به دلخواه خود تنظیم کنید. کولر گازی در حین کار، صدای بسیار کمی دارد و برای محیط‌های تجاری مانند مغازه‌ها مناسب است.
کولر گازی اگر به طور صحیح نصب و نگهداری شود، طول عمر بالایی دارد. کولر گازی علاوه بر تنظیم دما، رطوبت و ذرات گرد و غبار موجود در هوا را نیز کاهش می‌دهد. این امر برای افراد دارای حساسیت و بیماری‌های تنفسی بسیار مفید است.
کولر گازی‌ها در انواع مختلفی مانند اسپلیت دیواری، اسپلیت کاستی و پرتابل عرضه می‌شوند. انتخاب نوع مناسب کولر گازی به عوامل مختلفی مانند متراژ محیط، نوع کاربری، اقلیم منطقه و بودجه شما بستگی دارد.
در چند سال اخیر، استفاده از کولر گازی به دلیل مزایای متعددی که دارد، به طور قابل توجهی افزایش یافته است. اگر به دنبال یک سیستم گرمایشی و سرمایشی کارآمد، با راندمان بالا، صدای کم و مصرف بهینه برق هستید، کولر گازی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
داکت اسپلیت
داکت اسپلیت یک سیستم تهویه مطبوع است که هم برای گرم‌کردن محیط منزل و محل کار و هم برای خنک‌کردن محیط می‌توان از آن استفاده کرد. بدین‌ترتیب برای گرمایش و سرمایش می توان از داکت اسپلیت‌ها برای فصول سرد و گرم سال استفاده نمود. به داکت اسپلیت‌ها، اسپلیت‌های کانالی نیز گفته می‌شود زیرا به کارگیری کانال برای هدایت هوا در این سیستم تهویه، موجب افزایش کارایی و استفاده‌ی آن برای چند اتاق به‌طور همزمان می‌شود. این خصوصیت یکی از مواردی است که آن را با اسپیلت‌های دیواری متمایز کرده به‌ویژه اینکه وجود کانال‌های تهویه باعث می‌شود که هوای خنک (یا هوای گرم) به‌طور یکنواخت در تمام اتاق‌ها توزیع گردد.
با تغییر آب‌و‌هوا و گرم شدن هوا باید اقدام به تنظیم داکت اسپلیت برای تابستان کنید و بالعکس در فصل سرد، تنظیمات گرمایش را اعمال کنید. نصب آن به یک دانش و تخصص حرفه‌ای احتیاج دارد. یاد گرفتن تنظیم داکت اسپیلیت باعث می‌شود شما به‌راحتی در هر ماه از تابستان و زمستان، دما را طبق میل‌تان و با توجه به هوای محیط تنظیم کنید.
بهتر است نحوه‌ی تنظیم بخش گرمایشی را برای فصل‌های پاییز و زمستان فرابگیرید ولی این‌کار را باید با رعایت نکات مهمی انجام دهید تا عملکرد دستگاه با مشکل مواجه نشود. اگر تنظیم دستگاه توسط افراد بی‌تجربه و یا تنها توسط تغییر کارکرد با دکمه‌های ریموت آن انجام گیرد، ممکن است باعث وجود مشکلاتی در دستگاه شود.
در ابتدا لازم است بدانیم که دستگاه داکت اسپلیت از دو بخش هواساز و کندانسور تشکیل شده است که بخش هواساز، درون ساختمان محل سکونت یا کار نصب شده و با بخش کندانسور، توسط تعدادی از لوله‌های مسی به هم متصل شده‌اند. تامین گرمایش داکت اسپلیت به وسیله پکیج یا موتورخانه انجام می‌گیرد. برای راه‌اندازی سیستم گرمایشی داکت اسپلیت در پائیز، خوب است دستگاه را سرویس کنید تا دستگاه در حین کار با مشکلی مواجه نشود.
تمیزکردن پنل داخلی ضروری است زیرا به علت کارکرد مداوم دستگاه در فصل بهار و تابستان، بر روی دریچه‌های خروجی هوا، فین‌های کندانسور و فیلترها گردوغبار و آلودگی محیط جمع می‌شود و بنابراین سرویس دستگاه پیش از راه‌اندازی ضروری است. این سرویس شامل رسوب‌زدایی لوله‌های آب گرم، تمیزکاری فیلترها و رادیاتورها، دریچه‌های داکت اسپیلت، و عموماً یونیت داخلی و خارجی است.
محدوده استاندارد برای تنظیم گرمایش داکت اسپلیت در پائیز و زمستان ، بازه‌ی ۱۸ تا ۲۵ درجه می‌باشد. بهتر است در ابتدا درجه گرمایش داکت اسپیلت روی ۱۸ درجه تنظیم گردد و در صورت نیاز و سردتر شدن هوا، به صورت تدریجی درجه‌ی دما را افزایش داد تا محیط گرم‌تر شود.
برای نصب و نگهداری داکت اسپلیت مناسب فضای دلخواه شما، نصب اصولی این دستگاه‌ها را مطابق با ظرفیت سرمایش و گرمایش انجام داده و برای نگهداری آن نیز مواردی مانند تمیزکردن دستگاه و لوازم آن، سرویس‌های دوره‌ای و تعویض فیلترها و … را بهتر است با مشورت سرویس‌کاران مجاز انجام دهید. برای مساحت‌های مختلف، دستگاهی با ظرفیت مناسب به‌کار ببرید تا قادر به تامین بار (ظرفیت) حرارتی فضای موردنظر باشد. موارد زیر را در نظر بگیرید:
ظرفیت حرارتی
ظرفیت حرارتی که همان ظرفیت سرمایش و گرمایش است از مهمترین فاکتورهایی است که باید در هنگام خرید در نظر گرفت. ظرفیت برودتی دستگاه بر اساس Btu/hr بیان می‌شود و گاهی اوقات نیز از واحد تن تبرید برای بیان ظرفیت سرمایش استفاده می‌کنند. هر واحد تن تبرید با 12000 Btu/hr برابر است؛ مثلاً یک دستگاه داکت اسپلیت با ظرفیت 4 تن معادل ظرفیتی برابر با دستگاه 48000 Btu/hr است. در برخی انواع هم از واحدهای دیگری مانند کیلو وات (kW) و اسب بخار (hp) نیز برای بیان ظرفیت برودتی استفاده می‌شود.
رده انرژی
رده انرژی دستگاه‌های برودتی معمولاً توسط شرکت سازنده‌ی دستگاه مشخص می‌شود. خوب است از رده‌های بالاتر انرژی مانند A استفاده نمائید تا راندمان بیشتر و مصرف انرژی کمتری داشته باشید.
نویز
برای فضای مورد نظر از دستگاه‌های با کیفیتی که نویز کمتری ایجاد می‌کنند و سروصدای کمتری دارند استفاده نمائید.
نوع کاربری فضا
کاربری فضا اعم از مسکونی، اداری یا تجاری و نیز محل و نحوه قرارگیری ساختمان که جنوبی یا شمالی را در نظر بگیرید. شهر محل سکونت نیز در انتخاب دستگاه مهم است و در شهرهای آلوده باید ضریب بیشتری برای انتخاب در نظر گرفت.
مینی چیلر و فن کویل سقفی
یکی دیگر از راهکارهای گرمایش مغازه‌ها و سوپر مارکت‌ها، استفاده از ترکیب مینی چیلر و فن کویل سقفی می‌باشد. مینی چیلر یک دستگاه سرمایشی است که برای تولید آب سرد استفاده می شود. این دستگاه معمولاً برای تهویه مطبوع ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی کوچک استفاده می شود. مینی چیلرها بر اساس سیکل تبرید تراکمی کار می کنند. در این سیکل، یک ماده مبرد (معمولاً فریون) در یک مدار بسته جریان می یابد. این ماده مبرد در بخش کمپرسور گرم می شود و سپس در بخش کندانسور خنک می شود. در بخش اواپراتور، ماده مبرد دوباره گرم می شود و این چرخه ادامه می یابد.
مینی چیلرها دارای مزایای زیادی نسبت به سایر سیستم های سرمایشی هستند. این مزایا عبارتند از راندمان بالا، استقلال هر واحد و نصب آسان. مینی چیلرها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام دارای ظرفیت و ویژگی های خاص خود هستند. ظرفیت مینی چیلرها معمولاً بین ۵ تا ۱۰ تن تبرید است.
مینی چیلرها در دسته چیلرهای تراکمی قرار می گیرند. چیلرهای تراکمی از کمپرسور برای فشرده سازی ماده مبرد استفاده می کنند. این ماده مبرد در بخش کندانسور خنک می شود و سپس در بخش اواپراتور دوباره گرم می شود. کندانسور مینی چیلرها به شکل هوا خنک طراحی و تولید می شود. این بدان معناست که برای خنک کردن کندانسور از هوا استفاده می شود. کندانسور هوا خنک دارای مزایایی نسبت به کندانسور آب خنک است.
آیا مینی چیلر به عنوان دستگاه گرمایشی هم کاربرد دارد؟
بله، مینی چیلر به عنوان دستگاه گرمایشی هم کاربرد دارد. با نصب تجهیزات خاص، مینی چیلر می تواند به جای سرد کردن آب، آن را در زمستان گرم کند و به فن کویل ها بفرستد. برای گرمایش با مینی چیلر، باید یک کویل حرارتی در خروجی آب مینی چیلر نصب شود. این کویل حرارتی می تواند از انواع مختلف باشد، از جمله کویل حرارتی آب گرم، کویل حرارتی برقی، یا کویل حرارتی گازی.
در کویل حرارتی آب گرم، آب گرم از یک منبع گرمایی مانند پکیج یا موتورخانه وارد کویل می شود و دمای آب سرد خروجی مینی چیلر را افزایش می دهد. در کویل حرارتی برقی، یک المنت گرمایشی در کویل نصب می شود و آب سرد خروجی مینی چیلر را گرم می کند. در کویل حرارتی گازی، یک مشعل گازی در کویل نصب می شود و آب سرد خروجی مینی چیلر را گرم می کند.
البته، گرمایش با مینی چیلر معایبی دارد. از جمله معایب گرمایش با مینی چیلر می توان به هزینه اولیه و هزینه نگهداری بالا اشاره کرد. در نهایت باید گفت که چون هزینه گاز در ایران نسبت به سایر کشورها پایین‌تر است، بنابراین، استفاده از موتورخانه یا پکیج برای گرمایش آب در ایران مقرون به‌صرفه‌تر است.
برای یک مغازه کوچک تا متوسط می‌توانید از یک مینی چیلر 4 تن و یا مینی چیلر 5 تن به همراه یک یا دو عدد فن کویل سقفی 2۰۰ و یا فن کویل سقفی 3۰۰ استفاده کنید. همچنین برای مغازه‌های نسبتاً بزرگ‌تر می‌توانید به سراغ مینی چیلر 6 تن یا مینی چیلر 8 تن بروید و همچنین فن کویل سقفی 400 یا فن کویل سقفی 600 نیز برای شما مناسب خواهد بود. همچنین می‌توانید درخواست مینی چیلر سفارشی را بدهید. مینی چیلر سفارشی دستگاهی است که با توجه به نیاز و سفارش مشتری طراحی و تولید می‌شود. این دستگاه با استفاده از قطعات و تجهیزات اختصاصی، در ظرفیت کاملاً متناسب با نیاز شما ساخته می‌شود. این امر از هدر رفتن انرژی و هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند.
بخاری برقی
از دیگر سیستم‌های گرمایشی، بخاری‌های برقی هستند. این نوع سیستم‌ها بهتر است در مغازه‌های کوچک مورد استفاده قرار گیرند، زیرا قدرت و توان این سیستم کم است. البته لازم به ذکر است که بخاری‌های برقی مصرف برق زیادی داشته اما هزینه نصب آن‌ها ناچیز است (در بیشتر مواقع فرایند نصبی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود). این نوع بخاری برقی به‌صورت تابشی است و همان‌طور که گفتیم بیشتر برای مغازه‌های کوچک مناسب است.
سیستم گرمایش از کف
این سیستم گرمایشی به دلیل آن که فضای کمی را اشغال می‌کند مورد توجه افراد زیادی قرار می‌گیرد. گرمایش کف از آب داغ برای گرم کردن استفاده می‌کند. به این گونه که سیستم لوله کشی‌های مارپیچی در تمام سطح کف پوش قرار می‌گیرد. بعضی از این سیستم‌ها دارای پنل‌هایی هستند که برای گرمایش در زیر فرش قرار می‌گیرند و به جریان برق وصل می‌شوند.
بخاری گازی
اگر برای مغازه خود به یک سیستم گرمایشی مناسب و ارزان قیمت نیاز دارید، می‌توانید از بخاری‌های گازی استفاده کنید. این تجهیزات جهت تامین گرمای مغازه‌های متوسط و نسبتاً بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند و به طور مستقیم حرارت را در محیط منتشر می‌کنند. هزینه مصرف انرژی این تجهیزات کمتر از بخاری برقی است به خصوص اینکه هزینه مصرف گاز در ایران بسیار پایین و مقرون به صرفه است اما به جهت تولید آلاینده و نیاز به دودکش، بسیاری از افراد تمایلی به استفاده از آن را ندارند. از همه مهم‌تر، احتمال بروز آتش سوزی در سالن‌هایی که از بخاری گازی استفاده می‌شود وجود دارد و به همین خاطر خطر استفاده از آن بالاست.
