با رسیدن فصل پائیز و زمستان و نیاز به گرم نگه‌داشتن محیط خانه یا کار، می‌بایست دستگاه‌های گرمایشی را راه‌اندازی نمائید. اکثر دستگاه‌های هواساز در چهار فصل سال قابل استفاده بوده و می‌توان از آنها برای سرمایش و گرمایش بهره برد. برخی دستگاه‌ها به صورت خودکار وضعیت را از سرد به گرم تغییر می‌دهند و نیازی به تنظیم کاربر از سرمایش به حالت گرمایش ندارند، اما بعضی دیگر نیاز به تنظیم دستی داشته و ویژگی‌های کاربری خاص خود را دارند. عملکرد هواسازها در تمام فصول تقریباً یکسان است و تفاوت‌ها در دمای آب و رسانش آن به محیط است که در کویل دستگاه تبدیل می‌شود: در فصول سرد، با استفاده از گرم‌کن‌ها آب گرم تولید شده و در فصول گرم سال نیز آب سرد تولید شده را به کویل می‌رسانند. در این بین داکت اسپلیت نیز دارای کاربری مخصوص خود بوده و برای تبدیل آن از حالت سرمایش به گرمایش نیاز است که تنظیماتی انجام دهید.
داکت اسپلیت
داکت اسپلیت از دستگاه‌های گران‌قیمت در بین سیستم‌های تهویه مطبوع بوده که به‌دلیل کیفیت بالا و بازدهی مناسب خود توانسته جایگاه خوبی بین تجهیزات سرمایشی/گرمایشی به دست آورد. استفاده‌ی مطلوب از آن باعث کارآیی دستگاه و طول عمر آن می‌شود و لازم است کاربر معلومات کافی برای استفاده‌ی درست از این نوع دستگاه‌ها را داشته باشد. استفاده‌ی مداوم آن در فصول مختلف نیازمند رسیدگی به دستگاه است ولی همیشه احتمال خرابی قطعات داخلی وجود دارد.
مراحل تنظیم گرمایش داکت اسپلیت
استفاده‌ی مداوم از دستگاه در تابستان منجر به کثیف‌شدن بخش‌های مختلف و استهلاک آن می‌شود. شست‌وشو و تمیزکردن بخش‌های داخلی و خارجی داکت اسپلیت و زدودن گرد و غبار موجود روی فیلترها و دریچه‌ها قبل از بازکردن شیرهای ورودی و خروجی آب گرم، برای راه‌اندازی گرمایش امری ضروری است. مراحل پیشنهادی برای راه‌اندازی آن در فصل سرما را می‌توانید به صورت زیر انجام دهید:
یونیت خارجی
به عنوان اولین مرحله فین‌های کندانسور یونیت خارجی را بشوئید. این شبکه از فین‌ها که شبیه رادیاتور اتومبیل هستند که می‌توانید آنها در بخش پشتی یوینت خارجی بیابید. اگر این شبکه خاک گرفته است اقدام به شستشو و خاک‌زدایی آنها کنید. برای شستشوی این بخش با آب و مواد شوینده، مواظب باشید که به موتور فن دستگاه آب نرسد. همچنین با شیشه پاک‌کن و یک دستمال نرم هم می‌توانید فن رادیاتور داکت اسپلیت را کاملاً تمیز کنید.
یونیت داخلی
فیلترهای دستگاه، هوایی تازه و تمیز را برای سرمایش/گرمایش محیط فراهم می‌کنند و لازم است از کثیف‌شدن بیش از حد فیلترها جلوگیری کنیم. کثیفی فیلترهای دستگاه می‌تواند به‌میزان بسیار زیادی بازده آن را کاهش دهد پس لازم است فیلتر یونیت داخلی را شستشو دهید. برای این کار پس از بازنمودن دریچه‌ی بازدید داکت اسپلیت، و با جدا نمودن فیلتر نصب شده در پشت دستگاه، آن به‌طور کامل بشوئید. بهتر است در این کار حتماً برق دستگاه را قطع کنید. پس از خشک‌شدن آن، مجدداً فیلتر را در محل خودش قرار دهید.
گاز دستگاه
میزان شارژ گاز دستگاه را توسط گیج‌مانیفلد و نیز با تحلیل آمپراژ مصرفی بسنجید. لازم است که سیستم، نشتی گاز نداشته باشد و اگر گاز آن کم بود آن را شارژ نمائید. سنجش میزان گاز دستگاه داکت اسپلیت هنگامی که برای یک مدت طولانی استفاده نشده بسیار ضروری است. دقت نمائید که اگر دستگاه مدتی بدون گاز کار کند ممکن است دچار نقص فنی و ضررهای زیادی شود. نکته دیگر اینکه، هنگام خرید این دستگاه حتماً آن را شارژ نمائید چرا که دستگاه هنگام خرید لزوماً دارای شارژ کامل نیست.
هواگیری سیستم
پیش از تنظیمات گرمایش دستگاه، می‌بایست نسبت به هواگیری آن اقدام کنید تا دستگاه حین کارکردن و در زمان گرم‌کردن سروصدا نداشته باشد. هواگیری سبب صرفه‌جویی در مصرف انرژی است زیرا باعث می‌شود مسیر آب گرم باز شده و گرمای کافی در محیط توزیع شود.
عدم هواگیری نمودن داکت اسپلیت می‌تواند باعث سردشدن آب در لوله‌ی کویل، کاهش توان گرمایشی و مصرف انرژی بیشتر دستگاه شود.
سیستم آبگرم
بهتر است لوله‌های آبگرم را قبل از راه‌اندازی سیستم (در صورت لزوم) رسوب‌زدایی نمائید. اگر گرمایش سیستم توسط موتورخانه‌ی مرکزی است، اقدام به بازکردن شیر فلکه‌های ورودی و خروجی آب گرم اصلی که متصل به کویل آبگرم دستگاه هستند، نمائید.
در صورتی که تامین گرمایش به وسیله‌ی پکیج صورت می‌گیرد، بخش گرمایش پکیج را روشن نمائید و بعد ورودی و خروجی آب را از حالت بسته به حالت باز درآورید.
تنظیم ترموستات
اکنون ترموستات را برای عملکرد گرمایشی داکت اسپلیت تنظیم می‌کنیم. اگر گرمایش دستگاه با کویل گرمایشی داکت اسپلیت تامین می‌شود، باید حالت ترموستات را از سرمایش به حالت فن تغییر دهید؛ در این حالت تنها فن دستگاه کار می‌کند که می‌توان سرعت فن را توسط ترموستات تنظیم کرد. ولی اگر گرمای محیط با هیت پمپ انجام می‌گیرد باید حالت (mode) ترموستات را از سرمایش به گرمایش تغییر دهید. بنابراین ریموت کنترل دستگاه را در وضعیت گرم (Hot) یا (Heat) قرار دهید.
پیشنهاد می‌شود دمای محیط بین ۲۰ تا 25 درجه سانتیگراد باشد، ولی جهت دست‌یابی به دمایی متعادل، بهتر است در ابتدا درجه‌ی گرمایش را بر روی ۱۸ درجه سانتیگراد تنظیم کرده و در صورتی که هوای پخش شده توسط سیستم سرد بود، می‌توان درجه‌ی دما را افزایش داد.
این افزایش تدریجی دما سبب می‌شود تا محیط به گرمای مطلوب برسد و گرمای محیط به صورت متعادل و به طور تدریجی به مقدار لازم و دلنشین خود برسد.
باید بدانید که کمپرسور طبق دمای محیط روشن و خاموش خواهد شد، لذا وقتی در آغاز دمای محیط را زیاد کنید این باعث روشن و سپس خاموش شدن کمپرسور شده و دستگاه باد گرمی را تولید می‌کند. بنابراین برای نامتعادل نشدن شرایط حرارتی محیط، مناسب است که دما را به‌صورت تدریجی افزایش دهید.
نکات مهم در سرویس داکت اسپلیت
هنگام تنظیم سیستم سرمایشی/گرمایش داکت اسپلیت، به چند نکته توجه داشته باشید:
1. قبل از سرویس‌کاری باید سیستم را از برق بکشید تا در هنگام انجام کار، دچار برق گرفتگی نشوید.
2. هنگام سرویس سیستم، مواظب باشید که قطعات برقی مانند کمپرسور را آغشته به آب نسازید چرا که این‌کار باعث آسیب رساندن به این‌گونه قطعات می‌شود.
3. در فصل سرما که از گرمایش داکت اسپلیت استفاده می‌کنید، بهتر است دور تا دور کندانسور را از هر چیزی خالی نمائید.
موارد دیگر که باید بدانیم
شاید تصور کنید که سرویس سالیانه‌ی داکت اسپلیت در فصل بهار برای تامین سرمایش، برای دستگاه کافی بوده و نیاز نیست تا در پاییز دستگاه مجدداً چک شود. خوب است بدانید که برای استفاده‌ی بهینه از دستگاه و طول عمر بیشتر آن بهتر است که سرویس و شستشوی قطعات داکت اسپلیت در هر دو فصل گرم و سرد سال انجام شود. به‌کمک سرویس دوره‌ای دستگاه، می‌توان خیلی زود به مشکلات کوچک و بزرگ آن پی برد و با برطرف نمودن آنها از آسیب‌های بزرگ‌تر جلوگیری کرد.
در سیستم‌های داکت نیازی به بازگذاشتن یکی از درب و پنجره‌های ساختمان برای گردش هوا نیست و این کار را تنها برای کولرهای آبی انجام می‌دهند. بنابراین در زمان استفاده از داکت اسپلیت در و پنجره‌ها را بسته نگه دارید. بستن درها و پنجره‌ها در زمستان برای گرم نگه‌داشتن خانه از راه‌های کاهش هزینه‌ی کارکرد دستگاه است. در این حال فضایی را که باید گرم شود کوچکتر کرده‌اید و علاوه بر این، اتاق‌های بازی که در معرض هوای سرد بیرون از خانه هستند را از چرخه‌ی هوای دستگاه خارج کنید تا به دستگاه بار اضافی وارد نشود.
خوب است از چرخه‌ی کار دستگاه مطلع شوید. آبگرم دستگاه از موتورخانه و یا پکیج فراهم می‌شود و لوله‌های رفت و برگشت به ورودی و خروجی متصل هستند که آب گرم داخل آنها گردش می‌کند. به تدریج که موتور گرما را گرفته و با محیط مبادله می‌کند، دمای کویل پایین آمده و مجدداً موتورخانه/پکیج شروع به گرم نمودن آب می‌نماید. این چرخه آن‌قدر تکرار می‌شود تا دمای محیط به دمای تنظیمی برسد و بالاخره زمانی که دمای دلخواه را یافت، موتورخانه/پکیج ترموستات می‌کند. بعد از مدت زمانی که دما افت کرد سیستم مجدداً شروع به فعالیت خواهد کرد. دقت کنید که وقتی دستگاه به دمای تنظیم شده توسط شما برسد باید سیستم قطع شود و با کاهش دمای محیط مجدداً استارت کند.
اگر گرمایش داکت اسپلیت کم شد، پس از اطمینان از سالم بودن کارکرد موتورخانه/پکیج و نیز ورودی آب‌داغ از موتورخانه/پکیج می‌بایست از هواگیری سیستم مطلع شده و دمای لوله‌های رفت و برگشت کویل آبگرم نیز بررسی شود که داغ باشند.
اگر گرمایش داکت اسپلیت خریداری شده کم بود می‌بایست نسبت به چند مورد توجه لازم داشته باشید. اول اینکه ظرفیت داکت اسپلیت انتخاب شده باید متناسب با محیط باشد. اگر محیط بزرگ‌تر از ظرفیت دستگاه باشد، داکت اسپلیت قدرت تامین گرمای کافی برای محیط را نخواهد داشت. گاز مبرد دستگاه را چک کنید که حتماً شارژ باشد زیرا گاز مبرد تاثیر بسیار مستقیمی بر عملکرد گرمایشی داکت دارد. اطراف ورودی و خروجی هوا که مکنده‌های هوا (در جلو و پشت یونیت) قرار دارند، به اندازه کافی باز باشد که در گردش هوا مشکلی ایجاد نشود.
وقتی دستگاه را روشن می‌کنید، بررسی کنید که تمام دریچه‌های خروجی داکت اسپلیت باز یا نیمه‌باز باشند، بهتر اینکه حداکثر نیمی از خروجی‌ها بسته باشند زیرا در این حالت هوا به‌خوبی جریان یافته و عملکرد دستگاه بهتر خواهد بود. فیلترها را وارسی کنید و از کثیف نبودن و عدم گرفتگی آنها اطمینان حاصل کنید. فن داخلی داکت اسپیلت را بررسی کنید؛ عملکرد نامناسب فن دستگاه می‌تواند مانع از تولید هوای گرم کافی شود. تنظیم نبودن کنترلر یا ترموستات نیز از دلایل دیگر گرم‌نکردن دستگاه است. وارسی کنید که کنترلر دستگاه در حالت گرم (Hot) باشد. خرابی ترموستات که سنسور دمای داکت اسپیلت است می‌تواند از علت‌های گرم نکردن دستگاه در زمستان باشد. خرابی بورد الکتریکی دستگاه نیز از موارد گرم نکردن داکت است؛ وظیفه‌ی این بخش کنترل و هماهنگی در عملکرد تمامی قسمت‌های مختلف داکت اسپیلت بوده و بورد الکتریکی در حقیقت مغز دستگاه محسوب می‌شود. ایجاد هر گونه نقص در این قطعه می‌تواند عملکرد تمام دستگاه را مختل نماید.
از علل دیگر گرم نکردن داکت اسپلیت در زمستان، مربوط به معیوب شدن و یا مستهلک شدن شیر برقی چهار طرفه می‌باشد. وظیفه این قطعه تغییر مسیر گاز برای توزیع هوای سرد و گرم در پنل دستگاه است. خرابی شیر برقی باعث می‌شود تا دستگاه به‌جای باد گرم، باد سرد تولید کند.
به‌خاطر داشته باشید که نسل جدید سیستم‌های تهویه‌مطبوع نیازی به گردش هوا و باز ماندن یکی از درب و پنجره‌های ساختمان نداشته و این موضوع فقط برای کولرهای آبی کاربرد دارد پس در زمان استفاده از داکت اسپلیت درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید. بیش از حد، از حالت گرمایشی داکت اسپلیت کار نکشید و هنگام خروج از منزل یا محیط کار مطمئن شوید که دستگاه را خاموش نموده‌اید.
مهم است بدانید که مصرف برق داکت اسپلیت بالاست و لازم است به طور بهینه انرژی مورد نیاز را به دستگاه بدهید. محدوده‌ی مطلوب برای گرمای محیط بین ۲۰ تا 25 درجه سانتیگراد است، پس رعایت این محدوده حرارتی، مصرف انرژی را پایین نگه خواهد داشت. هر درجه‌ای از ترموستات را که بالا می‌برید حدوداً معادل ۱۰ درصد از انرژی حالت قبل بیشتر مصرف می‌شود. بالا بردن چند درجه‌ی سانتیگراد دما، به مقدار زیادی مصرف برق را افزایش می‌دهد. بهتر است با گرم شدن هوا و پایان فصل زمستان پرده‌های منزل را باز کنید تا از نور خورشید استفاده کنید. اگر هوا خیلی سرد نباشد می‌توان دستگاه را مدتی خاموش نمود.
از راه‌های حفظ عملکرد اسپلیت طی زمستان، روشن‌کردن تنظیمات یخ‌زدایی است که می‌توان آن را در کنترل‌های کندانسور پیدا کرد. وقتی تنظیم یخ‌زدایی روشن نیست و دما به زیر صفر می‌رسد، رطوبت ایجادشده توسط سیم‌پیچ کندانسور می‌تواند آن را دچار یخ‌زدگی کند که با گذشت زمان، این مقدار یخ می‌تواند روی سیم‌پیچ‌ها انباشته شود و از عملکرد موثر سیستم جلوگیری نماید. بنابراین روشن‌نمودن تنظیمات یخ‌زدایی دستگاه طی فصل سرما ضروری است.
نصب پوشش روی سیستم بیرونی داکت اسپلیت و ایجاد محافظ و سقف کاذب از ریزش برف روی آن جلوگیری می‌کند، با این حال ممکن است پنل خارجی همچنان در مجاورت برف انباشته شده روی زمین قرار داشته باشد. جذب برف توسط پنل بیرونی اسپلیت ممکن است کار مکش را به هوای بسیار سرد بکشاند و سیستم نتواند محیط را به‌طور موثر گرم نماید. بنابراین سعی کنید واحد خارجی را در بالاترین قسمت ممکن نصب کنید تا از تماس با برف دور باشد. به‌طورکلی در فضای باز پنل‌های داکت اسپلیت برای محافظت بهینه، باید حداقل ۶۰ سانتی‌متر بالاتر از سطح زمین نصب شوند.
