قارچ‌ها، این موجودات ساپروفیت، برای رشد و نمو به شرایط ایده‌آلی از نظر دما، رطوبت و تهویه نیاز دارند. سالن‌های پرورش قارچ، به عنوان محیطی کنترل‌شده، باید این شرایط را به دقت فراهم کنند تا شاهد رشد سریع و باکیفیت قارچ‌ها باشیم.
دمای ایده‌آل برای رشد قارچ بین 15 تا 24 درجه سانتی‌گراد است. ثابت نگه داشتن دما بین 17 تا 20 درجه سانتی‌گراد، حداکثر رشد کمی و کیفی قارچ‌ها را تضمین می‌کند. دمای بیش از 30 درجه به شدت به قارچ‌ها آسیب می‌رساند.
قارچ‌ها در محیط‌های مرطوب به بهترین شکل رشد می‌کنند. در بعضی از سایت‌ها نوشته شده که رطوبت نسبی هوا باید بیش از 80 درصد باشد. درسته که قارچ‌ها برای رشد به رطوبت بالا نیاز دارند، اما رطوبت بیش از 80 درصد، کمی اغراق‌آمیز است. میزان دقیق رطوبت مورد نیاز برای رشد قارچ به نوع قارچ، مرحله رشد و شرایط محیطی بستگی دارد. قارچ‌ها به رطوبت نسبی بالاتر بین 80 تا 90 درصد نیاز دارند. این رطوبت بالا به تشکیل میسلیوم (ریشه‌های قارچ) و رشد اولیه آنها کمک می‌کند.
در مراحل بعدی رشد، نیاز به رطوبت کمی کاهش پیدا کرده و رطوبت نسبی بین 70 تا 80 درصد کافی است. در شرایط گرم و خشک، ممکن است نیاز به رطوبت‌رسانی بیشتر باشد تا از خشکی هوا و آسیب به قارچ‌ها جلوگیری شود.
قارچ‌ها در حین رشد، دی‌اکسید کربن (CO2) تولید می‌کنند. میزان تولید CO2 در انواع مختلف قارچ متفاوت است. همچنین در مراحل اولیه رشد، قارچ‌ها دی‌اکسید کربن بیشتری تولید می‌کنند. در ضمن در دمای بالاتر، تولید CO2 افزایش پیدا می‌کند. این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که در شرایطی که مواد مغذی کافی در دسترس قارچ باشد، تولید دی‌اکسید کربن بیشتر خواهد بود.
به طور کلی در هر متر مربع سطح کشت قارچ، در هر ساعت، حدود 0.2 تا 0.4 گرم CO2 تولید می‌شود. در طول یک دوره کامل رشد، به ازای هر کیلوگرم قارچ برداشت شده، حدود 1.5 تا 2.5 کیلوگرم CO2 تولید می‌شود.
تخلیه هوای سالن و جایگزینی آن با هوای تازه توسط سیستم تهویه مطبوع، از انباشته شدن CO2 و ایجاد تنش برای قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.
فهرست مطالب
مزایای تهویه مطبوع مناسب در سالن پرورش قارچ
- افزایش سرعت رشد: شرایط ایده‌آل دما، رطوبت و تهویه، رشد سریع‌تر قارچ‌ها را به دنبال دارد.
- بهبود کیفیت: تهویه مطبوع مناسب، کیفیت قارچ‌ها را از نظر طعم، عطر و ظاهر ارتقا می‌دهد.
- کاهش بیماری‌ها: تهویه مناسب، رشد عوامل بیماری‌زا را محدود می‌کند و سلامت قارچ‌ها را حفظ می‌کند.
- افزایش طول عمر: تهویه مطبوع، طول عمر قارچ‌ها را بعد از برداشت افزایش می‌دهد.
- کاهش مصرف انرژی: سیستم‌های تهویه مطبوع مدرن، با راندمان بالا، مصرف انرژی را بهینه‌سازی می‌کنند.
انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب
انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب برای سالن پرورش قارچ به عوامل مختلفی مانند متراژ سالن، نوع قارچ، شرایط آب و هوایی منطقه و بودجه بستگی دارد. برخی از سیستم‌های تهویه مطبوع رایج در سالن‌های پرورش قارچ عبارتند از:
- سیستم‌های تبخیر-کندانسور: این سیستم‌ها از آب برای خنک کردن هوا استفاده می‌کنند و رطوبت را نیز به طور همزمان افزایش می‌دهند.
- سیستم‌های چیلر-هواساز: این سیستم‌ها از چیلر برای خنک کردن آب و هواساز برای توزیع هوای خنک و مرطوب در سالن استفاده می‌کنند.
- سیستم‌های اسپلیت و داکت اسپلیت: این سیستم‌ها از یک واحد خارجی و یک واحد داخلی تشکیل شده‌اند و تنوع مدل بالایی دارند.
- دستگاه زنت: یکی از مناسب‌ترین دستگاه‌ها برای پرورش قارچ، دستگاه زنت است. زنت توانایی سرمایش در فصول گرم و گرمایش در فصول سرد را دارد و می‌تواند دمای سالن را در محدوده مورد نظر ثابت نگه دارد.
چیلر، مینی چیلر و هواساز در سالن‌های پرورش قارچ: مزایا و معایب
ریشه کلمه چیلر از Chill به معنای سرد شدن است. از چیلر برای کاهش دمای ماشین آلات و فضاهای صنعتی با حذف گرما از سیستم و انتقال آن به جای دیگر استفاده می‌شود. در نتیجۀ استفاده از چیلر، از آسیب حرارتی به تجهیزات و عدم تغییر در محصولات نهایی، جلوگیری به عمل می‌آید. همچنین چیلر یا سرد کن (به انگلیسی Chiller) دستگاهی است که آب سرد را برای دستگاه‌های خنک کننده هوا مانند هواساز و فن کویل تامین می‌کند. شاید از دید بسیاری، این عملیات یعنی تامین آب سرد کار ساده‌ای باشد اما برخلاف انتظار، عملیات پیچیده‌ای برای انجام این کار صورت می‌گیرد. اما چه فرآیندی اتفاق می‌افتد که این آب سرد تامین شود؟
چیلر یک اصطلاح کلی برای دستگاهی است که با به گردش درآوردن آب سرد، دمای محیط اطراف خود را کنترل می‌کند. علاوه بر حفظ دمای دستگاه‌های مختلف صنعتی و ابزارآلات آزمایشگاهی در سطح ثابت، برای تهویه مطبوع ساختمان‌ها و کارخانجات نیز کاربرد دارد.
یک چیلر می‌تواند در حین گردش آب در یک دستگاه خنک کننده، آب سرد را به‌طور مداوم تامین کند. به عنوان وسیله‌ای مناسب برای خنک کردن قطعات مولد گرما و تجهیزات تهویه مطبوع مانند دستگاه‌های پردازش لیزری و دستگاه‌های گرمایش فرکانس بالا در دمای ثابت بسیار استفاده می‌شود، مشکلات سرمایشی مختلف را حل می‌کند و می‌تواند هزینه‌های جاری را در عین بهبود بهره‌وری انرژی کاهش دهد.
مینی چیلر یک دستگاه سرمایشی است که برای تولید آب سرد استفاده می شود. این دستگاه معمولاً برای تهویه مطبوع ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی کوچک استفاده می شود. مینی چیلرها بر اساس سیکل تبرید تراکمی کار می کنند. در این سیکل، یک ماده مبرد (معمولاً فریون) در یک مدار بسته جریان می یابد. این ماده مبرد در بخش کمپرسور گرم می شود و سپس در بخش کندانسور خنک می شود. در بخش اواپراتور، ماده مبرد دوباره گرم می شود و این چرخه ادامه می یابد.
مینی چیلرها دارای مزایای زیادی نسبت به سایر سیستم های سرمایشی هستند. این مزایا عبارتند از راندمان بالا، استقلال هر واحد و نصب آسان. مینی چیلرها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام دارای ظرفیت و ویژگی های خاص خود هستند. ظرفیت مینی چیلرها معمولاً بین ۵ تا ۱۰ تن تبرید است.
مینی چیلرها در دسته چیلرهای تراکمی قرار می گیرند. چیلرهای تراکمی از کمپرسور برای فشرده سازی ماده مبرد استفاده می کنند. این ماده مبرد در بخش کندانسور خنک می شود و سپس در بخش اواپراتور دوباره گرم می شود. کندانسور مینی چیلرها به شکل هوا خنک طراحی و تولید می شود. این بدان معناست که برای خنک کردن کندانسور از هوا استفاده می شود. کندانسور هوا خنک دارای مزایایی نسبت به کندانسور آب خنک است.
هواساز یا هوارسان همان‌طور که از نامش پیداست، دستگاهی است که وظیفه دارد هوای یک محیط بسته را تحت کنترل خود در آورده و آن را برای انسان مطبوع نماید. بدین‌صورت که هوای بیرون و هوای اتاق را جمع‌آوری می‌کند، گردوغبار و سایر ذرات را از هوای جمع‌آوری شده حذف می‌کند، دما و رطوبت را تنظیم می‌کند و سپس هوای مطبوع راحت و با طراوت را از طریق کانال‌ها به اتاق‌ها می‌رساند. هواساز که در انگلیسی با نام AUH یا Air Handling Unit شناخته می‌شود، دارای ساختار بسیار ساده‌ای است و هیچ مکانیسم پیچیده‌ای در طراحی آن وجود ندارد.
باتوجه به نوع عملکرد هواساز و مساحت بزرگی که از نظر تامین هوای مطبوع باید پوشش بدهد، این دستگاه دارای ابعاد بزرگی است که معمولاً نیز بر روی پشت بام نصب می‌شوند. تجهیزات AHU معمولاً در ساختمان‌های تجاری و صنعتی متوسط تا بزرگ یافت می‌شوند. هواساز ممکن است خدمات خود را تنها به بخشی از ساختمان ارائه دهد، برای مثال به کلیه دستشویی‌های ساختمان و یا به کل ساختمان خدمت‌رسانی کند. ممکن است حتی در یک ساختمان چند هواساز وجود داشته باشد که هر کدام مسئول تهویه بخشی از ساختمان باشند.
البته انواع فن کویل نیز در دسته هواسازها قرار می‌گیرند و برای سالن‌های قارچ معمولاً از دستگاه‌های فن کویل استفاده می‌شود. قیمت فن کویل به نسبت سایر تجهیزات مانند قیمت داکت اسپلیت، پایین‌تر بوده و از این نظر به‌صرفه‌تر است با این تفاوت که برای استفاده از فن کویل، نیاز به چیلر و یا مینی چیلر است و قیمت مینی چیلر و چیلر، می‌تواند هزینه‌های شما را بسیار بالا ببرد.
قیمت چیلر برای سالن قارچ
استفاده از چیلر یا مینی چیلر به همراه هواساز در سالن‌های پرورش قارچ، راه حلی برای تنظیم دما و رطوبت می‌باشد. شما می‌توانید با توجه به ابعاد سالن خود، اقدام به خرید چیلر با ظرفیت مناسب نمایید. برای مثال از چیلر 100 تن برای سالن‌های بزرگ و از چیلر 15 تن برای سالن‌های کوچک استفاده می‌شود.
تنظیم خودکار دما در سالن‌های پرورش قارچ، نقشی اساسی در رشد سالم و باکیفیت قارچ‌ها ایفا می‌کند. چیلرها با کنترل دقیق دما در محدوده ایده‌آل (بین 15 تا 24 درجه سانتی‌گراد)، مزایای متعددی برای پرورش قارچ به ارمغان می‌آورند:
مزایای چیلرها در سالن‌های پرورش قارچ:
- رشد سریع‌تر: دمای ثابت و ایده‌آل، سرعت رشد قارچ‌ها را افزایش می‌دهد.
- کیفیت بالاتر: شرایط دمایی مناسب، به بهبود کیفیت قارچ‌ها از نظر طعم، عطر و ظاهر کمک می‌کند.
- کاهش بیماری‌ها: تنظیم دقیق دما، از رشد کپک و عوامل بیماری‌زا جلوگیری می‌کند و سلامت قارچ‌ها را حفظ می‌کند.
- کاهش مصرف انرژی: چیلرها با راندمان بالا، مصرف انرژی را بهینه‌سازی می‌کنند و هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهند.
- کارکرد آسان: تنظیم خودکار دما، مدیریت و کنترل سالن پرورش قارچ را آسان‌تر می‌کند.
در سالن‌های کوچک پرورش قارچ، شاید تنظیم دستی دما کفایت کند. اما در سالن‌های بزرگ، کنترل دقیق و مداوم دما به طور خودکار، امری ضروری است. با وجود قیمت اولیه بالا، چیلرها سرمایه‌گذاری بلندمدتی محسوب می‌شوند. چیلرها با مراقبت و نگهداری مناسب، سال‌ها عمر می‌کنند. برای مشاهده قیمت انواع چیلر به فروشگاه آنلاین تهویه آسمان مراجعه نمایید.
