داکت اسپلیت یکی از محبوب‌ترین دستگاه‌های تهویه مطبوع است که امروزه تقاضای بسیار زیادی برای آن وجود دارد. این دستگاه می‌تواند هم در فصل گرما برای خنک کردن و هم در فصل سرما برای گرم کردن محیط استفاده شود. یونیت داخلی داکت اسپلیت داخل سقف کاذب نصب شده و به همین دلیل فضای داخلی را اشغال نمی‌کند. داکت اسپلیت با استفاده از کانال کشی، هوای خنک یا گرم رو به طور یکنواخت در تمام قسمت‌های محیط توزیع می‌کند. این دستگاه در ظرفیت‌های مختلف تولید می‌شود، به همین دلیل می‌توانید با توجه به متراژ محیط مورد نظر، دستگاه مناسب را انتخاب نمایید. درنهایت داکت اسپلیت‌ها به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های جدید، راندمان بالایی دارند و مصرف انرژی آن‌ها نیز پایین است.
داکت اسپلیت براساس سیکل تبرید کار می‌کند. سیکل تبرید یک فرآیند چهار مرحله ای است که برای خنک کردن محیط استفاده می‌شود. این چهار مرحله عبارتند از:
- کمپرسور: در این مرحله، گاز مبرد با فشار بالا متراکم می‌شود.
- کندانسور: در این مرحله، گاز مبرد با فشار بالا از طریق کندانسور عبور کرده و گرمای خود را به محیط اطراف منتقل می‌کند و به مایع تبدیل می‌شود.
- شیر انبساط: در این مرحله، فشار مایع مبرد با عبور از شیر انبساط کاهش پیدا می‌کند.
- اواپراتور: در این مرحله، مایع مبرد با فشار پایین از طریق اواپراتور عبور کرده و گرمای محیط رو جذب می‌کند و به گاز تبدیل می‌شود.
این فرآیند به طور مداوم تکرار شده و باعث خنک شدن محیط می‌شود. در داکت اسپلیت، یونیت داخلی که شامل اواپراتور هست در داخل سقف کاذب نصب شده و یونیت خارجی که شامل کمپرسور و کندانسور می‌باشد در بیرون از ساختمان نصب می‌شود. هوای خنک توسط کانال کشی در تمام قسمت‌های محیط توزیع می‌شود.
اما پروسه بالا فقط برای تولید سرما در فصل تابستان بود، اما آیا در فصل زمستان نیز می‌توان از آن برای تولید گرما نیز استفاده کرد؟ در پاسخ باید گفت که بله. داکت اسپلیت‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توان از آن‌ها برای گرمایش در فصل زمستان نیز استفاده کرد. در زمستان، به جای استفاده از سیکل تبرید برای تولید سرما، از کویل آبگرم برای تولید گرما استفاده می‌شود. کویل آبگرم در یونیت داخلی داکت اسپلیت قرار می‌گیرد و آب گرم را از سیستم گرمایش مرکزی ساختمان دریافت می‌کند. سپس، فن یونیت داخلی، هوای خنک را از روی کویل آبگرم عبور می‌دهد و هوای گرم را در تمام قسمت‌های محیط توزیع می‌کند.
فهرست مطالب
کویل آبگرم چیست؟
کویل آبگرم (hot water coil) همان‌گونه که از نامش پیداست، دستگاهی با لولههای مارپیچ از جنس مس است که با گردش آب گرم درون این لوله‌ها، می‌تواند هوایی که از بین آن عبور می‌کند را گرم کند. لولههای مسی این مبدل حرارتی، معمولاً به صورت دو ردیفه و سه ردیفه طراحی شده است.
پس به عبارت بهتر کویل یک لوله مسی است که نقش یک مبدل حرارتی و برودتی را بازی می‌کند. سرما یا گرمای آب و یا گاز از طریق کویل منتقل می‌شود و این کاربرد اصلی این قطعه است.
این لولههای مسی را پَره هایی که به فین معروف است (FIN) پوشانده است. فین به سطوحی گفته می‌شود که جهت بالابردن نرخ انتقال حرارت بین سطح و محیط، استفاده می‌شود و معمولاً از جنس آلومینیوم یا مس ساخته می‌شود. فین‌ها برای کمک به شکستن جریان هوا و تسهیل یک مسیر هوایی آسان و مستقیم طراحی شده‌اند. همچنین خاک و یا سایر ذرات موجود در هوا به راحتی در آن‌ها گرفتار می‌شوند، به همین دلیل کویل‌ها می‌توانند به عنوان فیلترهای عالی عمل کنند.
کویل فین دار به عنوان یکی از مهمترین اجزای تشکیل دهنده سیستم‌های برودتی و گرمایشی شناخته می‌شود. این کویل‌ها هم در اواپراتور یافت می‌شوند و هم در کندانسور. حذف آن عملاً باعث می‌شود که تجهیزات تهویه مطبوع به‌طور کلی از دسترس خارج شوند. در اینجا می‌خواهیم شما را با یک عدد شگفت انگیز مواجه کنیم که میزان اهمیت فین‌ها را در سیستم‌های تهویه مطبوع نشان می‌دهد. فین‌ها مسئول 65 تا 70 درصد انتقال حرارت بر روی هر کویلی هستند. مسئول 30 تا 35 درصد باقیمانده نیز لولههای کویل هستند.
هر چه که تعداد فین‌ها در یک اینچ بیشتر باشد، ظرفیت و راندمان تجهیزات بالاتر می‌رود اما این موضوع باعث به وجود آمدن افت فشار در فن نیز می‌شود. زمانی که میزان FPI بالا می‌رود عملاً فضای بین فین‌ها کمتر شده و احتمال گیر کردن آلودگی‌ها و گردوغبار در بین آن‌ها بیشتر می‌شود. این مشکل به‌خصوص در جاهایی که میزان آلودگی هوا و گردوغبار زیاد است و یا از تعداد زیادی فرش و یا موکت استفاده می‌شود، بیشتر به چشم می‌آید. تمیز کردن فضای بین فین‌ها نیز بسیار دشوارتر از حالتی است که FPI کمتر است. به همین دلیل باید از یک تناسب درستی برای FPI استفاده کرد که هم ظرفیت و راندمان خوبی داشته باشیم و هم آلودگی بین فین‌ها، باعث ایجاد مشکل برای تجهیزات نشود.
این فین‌ها معمولاً در دو رنگ آبی و طلایی دیده می‌شوند. بلو فین (Blue Fin) یک روکش محافظ است که روی کویل‌های کندانسور و اواپراتور تجهیزات تهویه مطبوع مانند کولر گازی و اسپلیت، داکت اسپلیت، فن کویل و غیره استفاده می‌شود. این روکش از جنس رزین اپوکسی است که در برابر رطوبت، محیط‌های شیمیایی و حلال‌ها بسیار مقاوم می‌باشد. بلو فین معمولاً به نوعی پوشش یا عملیات مورد استفاده بر روی پره‌های مبدل‌های حرارتی، به ویژه در زمینه سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید اشاره دارد. این پوشش به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و توانایی بالا بردن راندمان انتقال حرارت در این سیستم‌ها شناخته شده است.
گلد فین یا فین طلایی، نوعی پوشش یا عملیاتی است که برای باله‌های مبدل‌های حرارتی، به ویژه در زمینه سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ حرارتی اعمال می‌شود. مشابه بلو فین ، گلد فین نیز برای افزایش عملکرد و دوام مبدل‌های حرارتی طراحی شده است، اما به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود مزایای خاصی را ارائه می‌دهد.
مطلب مرتبط: کویل بلوفین و گلدفین چیست؟
کویل‌ها در انواع تجهیزات تهویه مطبوع مانند فن کویل، چیلر، داکت اسپلیت و… استفاده می‌شود. بسته به اینکه کویل در چه سیستمی استفاده می‌شود، باید میزان ظرفیت آن تعیین شود. ظرفیت گرمایی و سرمایی یک کویل کاملاً با هم متفاوت می‌باشند. اما چه پارامترهایی برای ظرفیت‌های مختلف، تعیین کننده هستند؟
- میزان سطح مقطع کویل (Face area) چند فوت مربع (SQ.FT) باشد؟
- قطر کویل (Piping connection) چند اینچ باشد؟
- سرعت چرخیدن آب در کویل چند گالن بر دقیقه (GPM) باید باشد؟
کویل گرمایشی یا همان آبگرم، در کاهش هزینه‌های انرژی بسیار معروف و شاخص می‌باشد به طوری که از آن‌ها علاوه بر داکت اسپلیت، در هواسازها، ایرواشر، فن کویل و سایر تجهیزات تهویه مطبوع استفاده می‌شود اما غالباً در سیستم تهویه مطبوع داکت اسپلیت کارایی دارد.
بنابراین کویل آبگرم قابلیت نصب بر روی یونیت داخلی داکت اسپلیت را دارد که این نوع داکت اسپلیت با کویل آبگرم باعث می‌شود تا در فصول سرد سال، با تامین آب گرم از طریق موتورخانه مرکزی یا پکیج گرمایشی، دستگاه به صورت یک سیستم گرمایشیِ بسیار عالی عمل کند و فضای داخلی واحدهای مسکونی، اداری و تجاری را گرم نماید.
کویل آب گرم داکت اسپلیت چیست؟
بیشتر داکت اسپلیت‌ها با بکارگیری فناوری Heat Pump دارای سیکل گرمایش نیز می‌باشند اما بنا به دلایلی مانند مصرف زیاد انرژی، استهلاک بیش از حد دستگاه و عدم کارایی در دمای خیلی سرد، استفاده از این سیکل گرمایشی مقرون به صرفه نیست زیرا باعث کریستاله شدن مبرد یا اصطلاحاً Over Loud شدن دستگاه می‌شود.
بنابراین به منظور جلوگیری از این مشکل، کویل آبگرم را بر روی یونیت داخلی داکت اسپلیت نصب می‌کنند تا جریان هوا به وسیله فن یونیت داخلی از بین کویل آبگرم عبور کند و باد گرم تولید شده را در داخل ساختمان پخش کند. در این روش از انرژی برق و کمپرسور در ایجاد گرمایش استفاده نمی‌شود و می‌توان گفت در اصل یونیت خارجی خاموش خواهد بود که این امر باعث کاهش استهلاک دستگاه می‌شود و در نتیجه سبب طولانی شدن عمر دستگاه و همچنین صرفه جویی در هزینه‌های انرژی می‌شود.
کویل آبگرم، یکی از کاربردی‌ترین و پرفروش‌ترین نوع در انواع داکت اسپلیت می‌باشد که به کویل آبگرم داکت اسپلیت معروف است. این دستگاه گرمای فوق العاده‌ای را در محیط‌های مورد نظر ایجاد می‌کند و همچنین مصرف برق کمتری را نسبت به کمپرسور دستگاه دارد، به طوری که می‌توان گفت علت اصلی تولید کویل آبگرم داکت اسپلیت، کاهش هزینه‌های برق در فصل سرما است. شما هر برندی از داکت اسپلیت را که خریداری نمایید، می‌توانید از کویل آبگرم مخصوص آن استفاده کنید. برای نمونه اگر داکت اسپلیت LG دارید، باید کویل آبگرم داکت اسپلیت ال جی و اگر داکت اسپلیت گرین دارید، باید کویل آبگرم داکت اسپلیت گرین را خریداری نمایید.
این دستگاه برای تأمین گرمای مطلوب در ساختمان‌های مختلف، به جای استفاده از انرژی برق، از انرژی گاز بهره می‌گیرد که این کار با توجه به غنی بودن منابع گازی در کشورمان، می‌تواند از نظر اقتصادی هم برای دولت و هم برای کاربران مقرون به صرفه باشد. معمولاً آبگرم مورد نیاز کویل داکت اسپلیت از طریق موتورخانه و یا پکیج تامین می‌شود.
رایج‌ترین منبع گرما برای کویل آبگرم داکت اسپلیت، استفاده از پکیج است. پکیج از طریق لولههای آب گرم، گرما را به کویل منتقل می‌کند. پکیج یک سیستم گرمایشی است که هم کار آبگرمکن و هم کار موتورخانه را انجام می‌دهد. کارکرد پکیج اینگونه است که زمانی که آب گرم را باز می‌کنید آب از درون سنسور‌ها و لوله‌هایی که آب را گرم می‌کنند گذشته و آب گرم را به بیرون منتقل می‌کند. پکیج‌ها نیز به مانند سایر سیستم‌های گرمایشی برای گرم کردن آب باید از یک منبع سوختی استفاده کنند. سوخت مصرفی پکیج‌های جدید گاز و برق است. پکیج با اینکه از دو نوع انرژی و سوخت استفاده می‌کند ولی در مقایسه با سایر سیستم‌های گرمایشی مانند بخاری، داکت اسپلیت‌ها، کولرهای گازی و … کم مصرف‌تر است.
کم مصرف بودن پکیج‌ها به این معنی است که با توجه به این که همزمان هم آب گرم مصرفی منازل و هم آب گرمی که برای گرم کردن محیط به واسطه داکت اسپلیت مورد نیاز است را تامین می‌کنند مصرف نسبتاً پایین‌تری دارند و کاربرد گسترده آن‌ها نیز در سنجش میزان مصرف سوختشان باید در نظر گرفته شود.
تامین آبگرم کویل داکت اسپلیت در فصل زمستان توسط پکیج
گرمایش داکت اسپلیت با پکیج یکی از مهمترین مباحثی است که باید نسبت به آن آموزش ببینید. در فصل زمستان، پکیج‌های دیواری با توجه به تأمین آب گرم برای مدار گرم کننده، نقش حیاتی دارند. وقتی شیر آب گرم باز می‌شود، سنسور فشار فعال شده و باعث قطع موقت آب می‌شود. این عمل باعث می‌شود تا آب تنها به سمت مبدل حرارتی لوله‌ها جریان داشته باشد و آب گرم مصرفی به سمت شیر هدایت گردد.
در تابستان، طرز کار پکیج‌های دیواری به‌گونه‌ای است که فقط آب گرم مصرفی را گرم می‌کنند. هنگام باز کردن شیر آب گرم، سنسور فشار مشعل را روشن می‌کند و آب گرم مصرفی به صورت پیوسته و فوری فراهم می‌شود. اما با بسته شدن شیر آب گرم، دستگاه خاموش می‌شود.
پکیج‌های دیواری در حالت کلی با همین مراحل عمل می‌کنند، با این تفاوت که در فصل زمستان علاوه بر گرم کردن آب مصرفی، مدارهای گرمایشی دستگاه‌هایی مانند کویل داکت اسپلیت را نیز گرم می‌کنند، در حالی که در تابستان فقط برای گرم کردن آب مصرفی به کار می‌روند. اگرچه پکیج‌های دیواری نیاز به همزمانی از برق و گاز دارند، در برخی مدل‌ها از جریان آب توسط یک توربین برق مورد نیاز را تأمین می‌کنند.
در صورتی که شما از ترکیب پکیج و داکت اسپلیت برای گرمایش استفاده کنید، دیگر نیازی به رادیاتور و لوله کشی در ساختمان نخواهید داشت. همچنین با انجام این کار، قدرت گرمادهی افزایش می‌یابد و خانه سریع‌تر و بهتر گرم خواهد شد. همچنین این کار برای شما صرفه اقتصادی خواهد داشت و مقرون به صرفه است. زیرا در زمستان شما از برق برای گرم کردن استفاده نمی‌کنید.
استفاده از داکت اسپلیت به تهویه هوا به صورت مطبوع و خوشایند کمک می‌کند و رطوبت هواو دمای آن را تنظیم می‌کند. همچنین توانایی تصفیه هوا و ضد عفونی کردن آن را دارد. محدوده دمایی این روش گرم کردن در خانه‌ها بسیار بالاست. زیرا با استفاده از این روش می‌توان دما را از 10- تا 50 درجه سانتی‌گراد تغییر داد. فیلترهای داکت اسپلیت قابل شستشو هستند و برای نصب و نگهداری از این سیستم به تجهیزات کمتری نیاز است.
قبل از نصب داکت اسپلیت با پکیج، یک سری از اقدامات لازم است که می‌بایست انجام شود. شستشو و نظافت و از بین بردن گرد وغبار داخل پنل یکی از مهمترین اقدامات به شمار می‌رود. داکت اسپلیت در فصل تابستان، گرد و عبار و ذرات زیادی را به خود جذب کرده است و بهتر است در فصول سرد، قبل از راه اندازی گرمایش این سیستم، گرد و غبار را از بین برده و سپس حالت گرمایش را ایجاد کنید.
رفع این گرد و غبار باعث گرمایش بهتر و جریان مناسب هوا خواهد شد و گرفتگی‌ها و انسداد دستگاه را از بین خواهد برد. پس از نظافت، تنظیم دمای ۱۸ تا ۲۴ درجه در داکت اسپلیت بسیار لازم و اساسی است و حالت داکت اسپلیت را روی هیت بگذارید. پس از آن دمای مطلوب در محیط خانه منتشر خواهد شد.
تنظیم دمای داکت اسپلیت برای زمستان
بهتر است نحوه‌ی تنظیم بخش گرمایشی را برای فصل‌های پاییز و زمستان فرابگیرید ولی این‌کار را باید با رعایت نکات مهمی انجام دهید تا عملکرد دستگاه با مشکل مواجه نشود. اگر تنظیم دستگاه توسط افراد بی‌تجربه و یا تنها توسط تغییر کارکرد با دکمه‌های ریموت آن انجام گیرد، ممکن است باعث وجود مشکلاتی در دستگاه شود.
در ابتدا لازم است بدانیم که دستگاه داکت اسپلیت از دو بخش هواساز و کندانسور تشکیل شده است که بخش هواساز، درون ساختمان محل سکونت یا کار نصب شده و با بخش کندانسور، توسط تعدادی از لولههای مسی به هم متصل شده‌اند. تامین گرمایش داکت اسپلیت به وسیله پکیج یا موتورخانه انجام می‌گیرد. برای راه‌اندازی سیستم گرمایشی داکت اسپلیت در پائیز، خوب است دستگاه را سرویس کنید تا دستگاه در حین کار با مشکلی مواجه نشود.
تمیزکردن پنل داخلی ضروری است زیرا به علت کارکرد مداوم دستگاه در فصل بهار و تابستان، بر روی دریچه‌های خروجی هوا، فین‌های کندانسور و فیلترها گردوغبار و آلودگی محیط جمع می‌شود و بنابراین سرویس دستگاه پیش از راه‌اندازی ضروری است. این سرویس شامل رسوب‌زدایی لولههای آب گرم، تمیزکاری فیلترها و رادیاتورها، دریچه‌های داکت اسپیلت، و عموماً یونیت داخلی و خارجی است. بنابراین با شروع فصل پاییز و استفاده از حالت گرمایش دستگاه، نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- شیرها و اتصالات مخصوص ورودی و خروجی آبگرم را چک نمائید. لوله‌هایی که آبگرم از آن‌ها عبور می‌کند را در صورت لزوم رسوب‌زدایی کنید.
- برای گردش مناسب هوای دستگاه، اطرف کندانسور را از هر چیزی خالی کنید.
- فیلترها و رادیاتورها را حتماً تمیزکاری نمائید. آلودگی‌های جذب شده روی دریچه‌ها و فیلترهای اسپلیت کانالی را با مواد شوینده از گردوغبار بزدائید. رادیاتورهای داکت اسپلیت را می‌توان با استفاده از شیشه پاک‌کن و دستمال تمیز نمود.
- اگر دستگاه از پکیج برای گرمایش استفاده می‌کند، تنها کافی است حالت گرمایش دستگاه را فعال نمائید. در صورتی که منبع تامین گرمایش داکت اسپیلت موتورخانه است، پس از سرویس و وارسی دستگاه، باید شیرهای آب گرم را باز کنید تا آب وارد دستگاه شود.
- برای جلوگیری از ایجاد سروصدا در زمان گرم کردن محیط، باید هواگیری کویل داکت اسپلیت انجام شود.
برای تنظیم گرمایش ابتدا حالت قبلی داکت اسپلیت را غیرفعال کنید و حالت گرمایش دستگاه را فعال نمائید. برای این‌کار دکمه‌ی Heat روی ترموستات را فعال کنید. این تنظیمات مربوط به حالت Mode دستگاه است و البته بسته به نوع و مدل داکت اسپلیت، ریموت کنترل دستگاه متفاوت می‌باشد.
محدوده استاندارد برای تنظیم گرمایش داکت اسپلیت در پائیز و زمستان ، بازه‌ی ۱۸ تا ۲۵ درجه می‌باشد. بهتر است در ابتدا درجه گرمایش داکت اسپیلت روی ۱۸ درجه تنظیم گردد و در صورت نیاز و سردتر شدن هوا، به صورت تدریجی درجه‌ی دما را افزایش داد تا محیط گرم‌تر شود.
انواع کویل آب گرم
کویل آبگرم در انواع مختلف توسط شرکت‌های زیادی تولید می‌شود که بیشتر در سیستم تهویه مطبوع داکت اسپلیت کاربرد دارد. کویل‌ها یا مبدل‌های آبگرم بر اساس تعداد ردیف لولههای مسی در دو نوع (دو ردیفه و سه ردیفه) طراحی می‌شوند که یکی از علل این تفاوت می‌تواند متراژ ساختمان‌ها باشد. کویل دو ردیفه که معمولاً در ساختمان‌های با متراژ کوچک استفاده می‌شود از دو ردیف لوله مسی به ضخامت استاندارد ۲/۱ اینچ ساخته می‌شود که در این مدل از فین معمولی یا بلوفین با ضخامت ۱۵۰ میکرون به منظور افزایش سطح تبادل حرارت استفاده می‌شود.
کویل سه ردیفه هم از لولههای مسی ساخته شده است اما قطر این لولههای مسی به اندازه استاندارد ۸/۳ اینچ است و همچنین از یک لایه فین آلومینیوم برای ایجاد گرمای بیشتر و بهتر استفاده شده است. در این مبدل‌های حرارتی، آبگرم موجود توسط منبع گرمایشی مانند پکیج تامین می‌شود. فن‌ها با عبور دادن هوا از کنار کویل‌ها موجب گرم شدن هوای محیط شده و این هوای گرم از طریق کانال‌ها در قسمت‌های مختلف ساختمان پخش و موجب گرمی هوا می‌شوند.
ابعاد کویل‌های داکت اسپلیت بر اساس ظرفیت برودتی آن‌ها تعیین می شود. واحد ظرفیت برودتی برای کویل‌های گرمایشی یا آبگرم داکت اسپلیت طبق BTU اندازه گیری می‌گردد. در نتیجه هنگام محاسبه ابعاد کویل‌ها احتیاج به محاسبات دیتای اولیه داریم که مشمول دبی آب در گردش، حجم میزان هوادهی، دمای ورودی و خروجی از مبدل، همراه با مقدار متر مکعب فضای نیازمند گرمایش می‌شود.
کویل آبگرم در ظرفیت های ۲۴۰۰۰ ، ۳۰۰۰۰ ، ۳۶۰۰۰ ، ۴۲۰۰۰ ، ۴۸۰۰۰ و ۶۰۰۰۰ تولید می‌شود که قطعاً هر چه ظرفیت آن و دیگر نکاتی که بیان شد، بیشتر و با کیفیت‌تر باشند، قیمت نهایی آن نیز بالاتر می‌رود.
